Gökbilimcilerden oluşan bir araştırma takımı, Keck I teleskobunu kullanarak antik bir galaksinin uzaklığını ölçmüş. Araştırmacılar, hedef galaksi GN-11’in sadece en eski galaksi değil, aynı zamanda en uzak galaksi de olduğunu belirlemişler. Bu galaksi o kadar uzak ki, gözlemlenebilir evrenin tam sınırında yer alıyor. Takım bu çalışmanın, kozmolojik tarihin evren sadece birkaç yüz milyon yaşında olduğu zamanlara ait dönemine ışık tutabilmesini umuyor.
Hepimiz kendimize, ara sıra “Evren ne kadar büyük?” veya “Galaksiler nasıl ve ne zaman oluştu?” gibi büyük soruları sormuşuzdur. Gökbilimciler bu soruları çok ciddiye alıyor ve teknolojinin sınırlarını zorlayan muhteşem araçlar kullanarak cevap bulmaya çalışıyorlar. Tokyo Üniversitesi Gökbilim Bölümü’nde çalışan profesör Nobunari Kaşikava’yı hareket geçiren şey de galaksileri merak etmesi olmuş. Kendisi özellikle, nasıl ve ne zaman oluştuğunu bulmak üzere gözlemleyebildiğimiz en uzak galaksiyi aramış.
“Önceki çalışmalarda, 13,4 milyar ışık yılı veya 134 nonilyon kilometre (134’den sonra 30 sıfır) uzaklıktaki GN-z11 galaksisi, tespit edilebilir en uzak galaksi gibi görünüyordu” diyor Kaşikava. “Fakat böyle bir uzaklığı ölçüp doğrulamak kolay bir iş değil.”
Kaşikava ve takımı, GN-z11’de kırmızıya kayma olarak bilinen bir özelliği ölçmüşler. Buna fizik kuralıran göre ışık ne kadar uzağa giderse, dalga boyları o kadar genişliyor ve ışık daha kırmızı hale geliyor. Yayılım hatları olarak adlandırılan belirli kimyasal nitelikler, uzak cisimlerden gelen ışıkta farklı kalıplar oluşturuyor. Bu gösterge işaretlerinin ne kadar genişlediğini ölçen gökbilimciler, ışığın ne kadar uzağa gitmiş olabileceğini anlayabiliyor ve bu sayede hedef galaksinin uzaklığını ortaya çıkarabiliyorlar.
“Biz özellikle morötesi ışığa baktık çünkü bu elektromanyetik tayfın bu bölgesi, o kızıla kayan kimyasal işaretleri bulmayı beklediğimiz yerdi” diyor Kaşikava. “Hubble Uzay Teleskobu, GN-z11’in tayfındaki bu işareti birden fazla defa tespit etmiş. Fakat bizim ihtiyaç duyduğumuz morötesi yayılım hatlarını Hubble bile yeteri kadar çözemiyor. Bu yüzden biz, daha güncel olan yer tabanlı bir tayfçekere yöneldik. MOSFIRE adı verilen ve Hawaii’deki Keck I teleskobuna takılı olan bu cihaz ile yayılım hatları ölçülebiliyor.”
Tokyo Üniversitesi. Ç: O.
