Kızıl ve turuncu gün batımları, evimiz Dünya’nın benzersiz güzelliklerinden biri. Peki Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenlerde Güneş batarken hangi renkler görünüyor?
Cevap gezegene göre değişiyor. Mars’ta Güneş, mavi bir parıltıyla geliyor ve gidiyor. Uranüs’te gökyüzü, NASA’ya göre gün batımında maviden turkuaza geçiyor. Satürn’ün uydularından biri olan Titan’da ise Güneş ufkun altına dalarken, gökyüzü sarıdan turuncuya dönüşüyor.
Gün batımı her yerde aynı renk değil. Truckee Community College üniversitesinde matematik profesörü olan Kurt Ehler’a göre bu durumun sebebi, söz konusu renk tonlarının atmosferin bir ürünü olması ve atmosferdeki parçacıkların Güneş ışığını dağıtma şekli. Ehler, Mars’taki gün batımlarının neden mavi göründüğünün araştırıldığı ve Applied Optics bülteninde yayımlanan 2014 tarihli bir makalenin de baş yazarı.
“Bu karmaşık bir konu” diyor Ehler. “Herkes [gün batımlarına yönelik] mekanizmanın, Dünya üzerinde gördüğümüzün aynısı olduğunu zanneder.” Fakat durum böyle değil.
Dünya üzerinde atmosfer, çoğunlukla nitrojen ve oksijen olmak üzere ufak gaz moleküllerinden meydana geliyor. Bunlar; mavi ve mor gibi kısa dalga boylarını, daha uzun olan kırmızı dalga boylarına kıyasla daha etkili dağıtıyor (yani emiyor ve farklı bir yönde yeniden yayıyorlar). Ufak moleküllerden kaynaklanan bu seçici dağılım tipi, Rayleigh dağılımı olarak adlandırılıyor. Bu sayede gökyüzü, gün ortasında mavi oluyor fakat gün batımı ve gün doğumunda, gün ışığının daha uzağa gitmesi gerektiği zaman; mavi ışık daha fazla dağılıyor. Görüş mesafemize ulaşanlar, daha uzun olan kırmızı ve sarı dalga boyları. Bu sayede canlı kırmızı tonları görüyoruz. Ehler, atmosferinde gazların egemen olduğu her gezegende, daha uzun dalga boylu renklerin gün batımında daha baskın olacağını söylüyor.
Donavyn Coffey/Live Science. Ç: O.
