Yeni yayımlanan bir çalışmada araştırmacılar güneş fırtınalarının Jüpiter’in aurorasında tıpkı yerkürede gözlemlenen kutup ışıklarına benzer etkileri olduğunu açıkladılar. Jüpiter’in aurorası ve bir güneş fırtınası arasında ilk kez böylesine bir etkileşim (bu etkileşim aynı zamanda taçküre kütle atımı – TKA olarak da bilinir) gözlemlendi.
Auroralar – ya da kutup ışıkları- yüklü parçacıklar gezegenin manyetik alanı ile etkileşime girdiği zaman gerçekleşir. Dünya’da kutup ışıkları, güneş rüzgarlarından gelen parçacıkların atmosferle etkileşime girmesi ile oluşur ve gözle görünür bir ışık yayar (kuzey ışıklarında görülen yeşiller ve kırmızılar gibi). Fakat Jüpiter’de oluşan kutup ışıklarının çoğu X ışınları halinde ve sadece cihazlar tarafından ölçülebilir, çıplak gözle görünmez. Aşağıdaki görsel çeşitli fotoğrafların birleşiminden oluşuyor ve gezegenin mor ve beyaz renklerde X ışını kutup ışıkları ile kaplı görüntüsünü gösteriyor.
Bu yeni çalışmada araştırmacılar, büyük bir güneş fırtınasından yayılan parçacıkların 2011 yılında Jüpiter’e ulaşması ile aurorada güçlü bir artış gözlemlediler. Fırtına sırasında aurora normalde olduğundan sekiz kat daha parlaktı ve her zamankinden daha sık titreşen bir X ışını noktası (beyaz nokta) bulunuyordu. Fırtına geçtikten sonra aurora normale döndü. Araştırmacılar, hem Dünya’da hem de güneş sistemimizin dışındaki gezegenlerde meydana gelen kutup ışıklarını daha iyi anlamamızı sağlayacak yeni bilgiler için verileri incelemeye devam ediyor.
William Dunn, “Bu etkileşimi ve etkileşimin dünya üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu anlamak istiyoruz” diyor ve sözlerine şöyle devam ediyor “Kutup ışıklarının nasıl değiştiklerini inceleyerek uzayda Jüpiter’in manyetik alanının etkisinde bulunan bölge ile ilgili ya da bu olayın Güneş’ten nasıl etkilendiği hakkında daha çok şey öğrenebiliriz. Dış gezegenler, kahverengi cüceler ve nötron yıldızları dahil olmak üzere galaksideki sayısız manyetik nesneyi anlamak için bu ilişki çok önemli.
Araştırmacılar Jüpiter’deki kutup ışıklarını ilk kez incelemiyor. 1979 yılında Voyager uzay aracı gezegenin fotoğraflarını çektiğinden bu yana araştırmacılar Jüpiter’in kutup ışıklarının görüntülerini yakalıyordu. Günümüzde ise araştımacılar güneş sistemimizin en büyük gezegeninde bu kutup ışıklarına neyin neden olduğunu daha iyi anlıyor.
Jüpiter, güneş sistemindeki en büyük kutup ışıklarına sahip, öyle ki Dünya’da görülenden yüz kat daha güçlü. Fakat kutup ışıkları sadece Dünya ya da Jüpiter’e özgü değil, başka gezegenlerde de gerçekleşiyor. Mesela Mars’taki kutup ışıkları muhtemelen mavi renkli. Ayrıca araştırmacılar güneş sistemimiz dışındaki nesnelerde bile kutup ışıklarının izine rastladılar.
