ABD Ulusal Bilim Vakfı’na (NSF) ait Ulusal Optik-Kızılötesi Gökbilim Araştırma Laboratuvarı’nın (NOIRLab) bir programı olan Gemini Gözlemevi ile diğer yer tabanlı teleskopların yardımıyla birlikte gökbilimciler, 2018 yılında keşfedilen ve “Farfarout” (çokçokdışta) lakabı takılan soluk bir cismin, aslında Güneş Sistemi’mizde şimdiye dek bulunan en uzak cisim olduğunu onaylıyorlar. Uluslararası Gökbilim Birliği, cismi tasnif etti.
Farfarout ilk defa, Hawaii’nin Maunakea yanardağında yer alan Subaru Teleskobu ile 2018’in Ocak ayında tespit edilmişti. Cismi keşfedenler, cismin çok uzak olduğunu söyleyebiliyordu fakat tam olarak ne kadar uzak olduğunu bilemiyorlardı. Daha fazla gözlem yapmaları gerekmişti.
Keşfi yapanlardan biri olan ve Carnegie Bilim Enstitüsü’nde çalışan Scott Sheppard şöyle açıklıyor: “O zamanlar, cismin yörüngesini bilmiyorduk ve elimizde sadece Subaru’nun 24 saatte yaptığı keşif gözlemleri vardı. Fakat bir cismin Güneş etrafındaki yörüngesini elde etmek için yıllarca gözlem yapmak gerekiyor. Tüm bildiğimiz, cismin keşif zamanında çok uzak görünmesiydi.”
Sheppard ve Hawaii Üniversitesi’nde çalışan David Tholen ile Kuzey Arizona Üniversitesi’nde çalışan meslektaşı Chad Trujillo, sonraki yıllarda Gemini Kuzey teleskobu (o da Hawaii’deki Maunakea’da yer alıyor) ile Carnegie Bilim Enstitüsü’nün Şili’de yer alan Macellan Teleskopları’yla cismi takip ederek yörüngesini belirlemişler. Araştırmacılar artık, Farfarout’un şu an Güneş’ten 132 astronomik birim (au) uzakta olduğunu doğruluyor. Bu mesafe, Güneş’in Dünya’ya olan uzaklığının 132 katı. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Plüton Güneş’ten ortalama 39 au uzaklıkta yer alıyor.
Farfarout, Güneş Sistemi’ndeki önceki rekoru elinde bulunduran ve aynı takımın keşfedip “Farout” (çokuzak) lakabını taktığı cisimden çok daha uzakta bulunuyor. Geçici olarak 2018 VG18 adı verilen Farout, Güneş’ten 124 au uzaklıkta.
Ancak Farfarout’un yörüngesi oldukça uzun. En uzak noktasında Güneş’e 175 au uzaklıkta, en yakın noktasında ise 27 au civarı uzaklıkta bulunuyor ve Neptün’ün yörüngesi içerisinde yer alıyor. Yörüngesi Neptün’ün yörüngesiyle kesiştiğinden Farfarout, dış Güneş Sistemi’nin tarihi hakkında fikir verebilir.
NSF NOIRLab. Ç: O.
