Bilim insanlarının yürüttüğü genetik dedektiflik çalışması, günümüzde kullanılan ekmek buğdayının pek bilinmeyen bir atasını ortaya çıkmış. Bulgu, insanlardaki DNA analizi yoluyla uzun süredir kayıp olan meşhur bir akrabanın ortaya çıkarılmasına benziyor.
Dün Nature Biotechnology bülteninde çıkan bir çalışmada araştırmacılar, Türkiye’den Orta Asya’ya kadar uzanan tabii merasında onlarca yıldır toplanan 242 eşsiz Aegilops tauschii numunesinin DNA’sını dizilemişler.
John Innes Merkezinde çalışan Dr. Kumar Gaurav’ın yaptığı popülasyon genomu analizi, Aegilops‘a ait uzak bir soy hattının günümüzde Kafkaslar bölgesindeki Gürcistan’la sınırlı kaldığını ortaya çıkarmış; yani ilk ekilip biçildiği Bereketli Hilal bölgesinden yaklaşık 500 kilometre uzakta. Bereketli Hilal, günümüzdeki Irak, Suriye, Lübnan, Filistin, İsrail, Ürdün ve Mısır boyunca uzanıyor.
Çalışmanın birinci yazarı Dr. Kumar Gaurav, “Ekmek buğdayı genomuna yapılan ve daha önce bilinmeyen bu katkının keşfedilmesi, Neandertal DNA’sının Afrika dışındaki insan genomuna geri melezlenişinin keşfedilmesine benziyor” diyor.
“Bu durum, çok büyük ihtimalle Bereketli Hilal dışındaki bir melezlenme yoluyla meydana gelmiş. Gürcistan’da katılım gerçekleştiren bu grup, buğday genomuna DNA’da ayak izi bırakarak katkı sağlayan uzan bir soy hattını teşkil ediyor.”
Keyif, ekmek buğdayının yabani bir akrabası olan Aegilops tauschii‘deki faydalı genetik çeşitliliklerin incelenmesiyle mahsullerin iyileştirilmesini hedefleyen büyük ve uluslararası bir işbirliği neticesinde ortaya çıkmış. Açık Yabani Buğday Konsorsiyumu, 17 ülkeden 38 araştırma grubu ve araştırmacıları bir araya getiriyor.
Dr. Jesse Poland’ın Kansas Eyalet Üniversitesinde çalışan grubunun yürüttüğü ve Communications Biology bülteninde yeni araştırmayla beraber yayımlanan ek çalışma, çağdaş ekmek buğdayında bulunan atasal Aegilops tauschii DNA’sının hamura üstün dayanıklılık ve esneklik sunan bir gen de barındırdığını gösteriyor.
“Bu soy hattının, üstün hamur kalitesi bakımından en iyi bilinen geni sağladığını keşfedince şaşkınlığa uğradık” diyor Dr. Poland.
Araştırmacılar yeni keşfedilen bu soy hattının, geçmişte coğrafi bakımdan daha yaygın olmuş olabileceğini ve son buzul çağı sırasında ayrı bir popülasyona bölünmüş olabileceğini tahmin ediyor.
Kaynak: John Innes Merkezi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
