Araştırmacılar, hava kirliliğinin obezlik, diyabet ve kısırlık gibi bozuklukların oluşma tehlikesini artırabildiğini uzun süredir biliyordu. Fakat hava kirliliğinin tam olarak hangi mekanizma yoluyla söz konusu sağlık durumlarına yol açabildiği bilinmiyordu.
Şimdiyse Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesinde (UMSOM) çalışan araştırmacılar, hava kirliliğinin farelerde beyin iltihaplanmasına yol açarak sperm sayımını nasıl azalttığını göstermişler.
Bilim insanları, stresli koşullar altında doğurganlığı ve sperm sayısını etkileyen beynin üreme organlarıyla doğrudan bir bağlantı taşıdığını halihazırda biliyormuş. Örneğin duygusal stres, kadınlarda adet gecikmesine yol açabiliyor. Fakat geçen ay Environmental Health Perspectives bülteninde yayımlanan bu son çalışmada noktalar birleştirilerek, kirli havayı solumanın doğurganlığı nasıl düşürebildiği gösteriliyor.
Çalışmanın baş yazarı ve UMSOM’da yardımcı tıp profesörü olan Zhekang Ying şöyle aktarıyor: “Bulgularımız, hava kirliliği sebebiyle (en azından sperm sayımında) meydana gelen hasarın, farelerin beyinlerinde sadece bir iltihaplanma işaretçisinin kaldırılmasıyla onarılabileceğini gösteriyor. Bu durum, hava kirliliğinin doğurganlık üzerindeki zararlı etkilerini önleyebilen veya tersine çevirebilen terapiler geliştirebileceğimiz anlamına geliyor.”
UMSOM’da tıp profesörü ve Kardiyoloji Araştırmaları Başkanı olan Charles Hong, “Elde edilen bulgular, doğurganlığın ötesinde daha geniş sonuçlar barındırıyor çünkü hava kirliliği sebebiyle oluşan beyin iltihaplanması, aralarında yüksek tansiyon, diyabet ve kalp hastalığı gibi rahatsızlıkların da bulunduğu pek çok durumla ilişkili olabilir.”
Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 92’si, çapı 2,5 mikrometreden küçük olan ince parçacık seviyesinin Dünya Sağlık Örgütünün belirlediği asgari güvenlik ölçütlerini aştığı yerlerde yaşıyor. Bu parçacıklar araba egzosu, fabrikalardan çıkan dumanlar, orman yangınları ve odun yakılan ocaklar gibi kaynaklardan gelebiliyor.
Daha önce yapılan çalışmalarda elde edilen bazı sonuçlar, hava kirliliğine maruz kalan farelerin testislerinde (sperm oluşturan erkek üreme organları) her zaman iltihaplanma olmadığını göstermiş. Bu durum, azalan sperm miktarlarından sorumlu olabilecek başka mekanizmalar bulunduğunu akla getirmiş. Beyin ve üreme organları arasındaki bu doğrudan bağlantıyı bilen araştırmacılar, hava kirliliğinin beyindeki iltihaplanmayı artırıp artırmadığını test etmişler.
Yazar: Vanessa McMains/Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
