Hawaii’de yer alan Mauna Kea’ya 2009 yılında 30 Metrelik Teleskop (Thirty Meters Telescope – TMT) yapılmasına karar verildiğinden bu yana proje sürekli eleştirilerin odağında kalmıştı. Mauna Kea, Hawaii kültürüne göre kutsal bir yer olarak kabul ediliyor. Her ne kadar dağın tepesinde halihazırda başka teleskoplar yer alsa da buraya dikilecek başka devasa bir teleskop fikri, eylemcilerin öfkesini oldukça yoğun bir şekilde üzerine çekmiş durumda.
İnşaat alanında gerçekleştirilen eylemler, yapım sürecini bu yılın Nisan ayından bu yana engellemekte. Ayrıca TMT’nin internet sitesine düzenlenen saldırılar ve eylemcilerin Hawaii mahkemelerinde duruma karşı çıkması da protestoların diğer yönlerini oluşturmakta. Eylemcilerin çabaları sonucunda ise mahkeme ayağında sonunda bir gelişme yaşanmış durumda. Birkaç gün önce mahkemenin aldığı karara göre inşaat iznini veren kurul bu izni verirken, karşı tarafın itirazlarını yeterince dinlemedi ve bu yüzden izin düzgün bir şekilde hazırlanmamış kabul edildi.
Mahkeme tarafından alınan müşterek kararı Yargıç Richard Pollack şu sözlerle kaleme aldı: “Kara ve Doğal Kaynaklar Kurulu, University of Hawai’i at Hilo’ya Mauna Kea’da yer alan gözlem bölgesinde 180 feet (yaklaşık 55 metre) yüksekliğinde astronomik inceleme amaçlı bir bina inşa etme iznini, inşaat başlamadan önce projenin etkilerini tam anlamda görmek ve tartışmak isteyen Hawaii yerlileri ve diğer karşı çıkan insanlara rağmen vermiştir. Kurul inşa iznini vermiş ancak herhangi bir itiraz olması durumunda da tartışmalı konu çözüme kavuşmadan inşaat faaliyetlerinin devam edemeyeceğini belirtmiştir. Kurulun inşa iznini verdikten sonra tartışmalı konuyu gündeme getirecek olması içtihat hukuku ve Hawai’i Anayasası ile uyum içerisinde değildir.”
Mahkemenin bu kararı inşaat izninin iptaline ve inşaatın durmasına yol açtı.
30 Metrelik Teleskop kurulunun başkanı Henry Yang ise şöyle bir açıklamada bulundu: “Hawaii Temyiz Mahkemesi’ne zamanında verdikleri karardan dolayı teşekkür ediyor ve alınan karara saygımızı sunuyoruz. TMT her zamanki gibi eyalet tarafından belirlenen sürece uyum sağlayacaktır. Bu kapsamda ileride atacağımız adımları da değerlendiriyoruz. Hawaii insanına ve bize destek veren insanlara da bu 8 yılı aşan süreçteki katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz.”
30 metrelik genişliğe sahip aynasıyla TMT, tamamlanması ardından bir süreliğine dünyanın en büyük teleskobu olma unvanını taşıyacaktı. 26 metrelik Devasa Magellan Teleskobu ve 40 metrelik Avrupa Teleskobu’nun inşaatları ise tartışmalardan uzak bir şekilde devam etmekte.
