NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu, Jüpiter boyutunda olan ve genç bir yıldızı çevreleyen maddelerle beslenen oluşum aşamasındaki bir gezegene yönelik nadir bir bakış fırsatı sunuyor.
Austin – Teksas Üniversitesi’nde çalışan Brendan Bowler, “Dev gezegenlerin nasıl büyüdüğünü pek bilmiyoruz” diyor. “Bu gezegen sistemi, bir gezegene düşen maddeye şahitlik etme bakımından ilk fırsatı sunuyor. Sonuçlarımız, bu araştırmalarda yeni bir alanın kapılarını açıyor.”
Şimdiye kadar 4.000’in üzerinde ötegezegen sınıflandırılsa da, bunların yalnızca 15 kadarı teleskoplar ile doğrudan görüntülenmiş. Ayrıca bu gezegenler çok uzak ve küçük olduklarından, en iyi fotoğraflarda sadece nokta gibi görünüyorlar. Araştırma takımının gezegeni doğrudan görüntülemede kullandığı yeni yöntem, gelecekte; özellikle de bir gezegenin oluşum yılları sırasında yapılacak ötegezegen araştırmaları için yeni bir güzergâh oluşturuyor.
PDS 70b şeklinde adlandırılan bu dev ötegezegen, PDS 70 turuncu cüce yıldızın etrafında dönüyor. Yıldızın, kendini çevreleyen devasa toz ve gaz plağının içerisinde etkin şekilde oluşan iki gezegen barındırdığı halihazırda biliniyor. Sistem Centaurus (Erboğa) takımyıldızında, Dünya’dan 370 ışık yılı uzakta bulunuyor.
Kendisi de Austin – Teksas Üniversitesi’nde çalışan Yifan Zhou, “Bu sistem çok heyecan verici çünkü bir gezegenin oluşumuna şahitlik edebiliyoruz” diyor. “Bu gezegen, Hubble’ın şimdiye dek doğrudan görüntülediği en genç gezegen.” Beş milyon yaşındaki genç gezegen, halen madde toplayıp kütle biriktiriyor.
Hubble’ın morötesi ışık (UV) hassasiyeti, gezegenin üzerinde düşen son derece sıcak gazların çıkardığı ışınımına benzersiz bir bakış fırsatı sunuyor. “Hubble’ın gözlemleri, gezegenin ne kadar hızlı kütle kazandığını tahmin etmemizi sağladı” diye ekliyor Zhou.
Gezegen hakkındaki araştırmalara yeni bilgiler ekleyen UV gözlemleri, takımın gezegenin kütlesel büyüme hızını ilk defa doğrudan ölçmesini sağlamış. Bu uzak dünya, yaklaşık beş milyon yıllık bir dönemde Jüpiter’in beş katına kadar ulaşmış. Ölçülen mevcut birikim oranı giderek azalmış ve bu oran bir milyon yıl daha değişmezse, gezegen Jüpiter’in kütlesinin sadece 100’de biri kadar kütle kazanacakmış. Araştırma The Astronomical Journal bülteninde yayımlandı.
NASA/Goddard Uzay Uçuş Merkezi. Ç: O.
