Hayvan hücreleri, yapısal bütünlüklerini sitoskelet ile sağlıyor. Hücrelerin içerisinde bulunan ve biçim değiştiren bir lif kafesi olan bu yapı, hücrenin yapısını düzenlemesine ve içinde bulunduğu ortamla iletişim kurmasına yardımcı oluyor. Bilim insanları birkaç yıl önce, sitoskeletin bazı kısımlarının ara sıra çok hızlı şekilde yeniden düzenlendiğini ve bu durumun, hücrenin bir kısmında deprem benzeri sallantı meydana getirdiğini fark etmiş. Bu sallantılara sitodeprem adını vermişler fakat nasıl ve niçin gerçekleştiklerini kimse anlamamış.
Şimdiyse Maryland Üniversitesinde çalışan araştırmacıların geliştirdiği yeni bilgisayar canlandırmaları, bu sitodepremlerin hücre içerisindeki mekanik enerjinin yavaşça birikip aniden serbest kalmasıyla gerçekleştiğini ortaya çıkarıyor. Araştırmacılar bu depremlerin, hücrenin dış ortamdan gelen sinyallere (diğer hücrelerin ürettiği kimyasallar veya kan dolaşımındaki hormonlar gibi) hızlı şekilde cevap vermesine yardım ediyor olabileceğini düşünüyor.
Araştırma üç gün sonra Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) bülteninde yayımlanacak. Maryland Üniversitesi Fiziksel Bilim ve Teknoloji Enstitüsünde kimya ve biyokimya profesörü olan eş yazar Monroe Martin, “Sitodepremler, hücrenin çok önemli bir bileşeninin ani şekilde yeniden modellenmesini temsil ediyor” diyor. “Fakat bu olayların ardındaki fiziksel süreçler bilinmiyordu. Bizler ise bu sitodepremlerin biyolojik açıdan önemli olması gerektiğini düşünüyoruz çünkü sitoskelet yani hücre iskeleti, hücredeki pek çok işlevle ilişkili. Bunların ardındaki fiziksel süreçlerin anlaşılması, hücrelerin nasıl işlediğine dair tespitler yapmamızı sağlayabilir.”
Sitoskelet veya hücre iskeleti, hayvan hücrelerinde yer alan dahili bir yapı iskelesine benziyor. Sürekli büyüyen, küçülen, birbirlerine bağlanan ve bağları kopan bir lif ağından meydana geliyorlar. Bu lifler bir hücreye yapı sağlamaya ek olarak, kimyasal sinyallerin hücrenin bir kısmından diğerine akması için de yol vazifesi görevi görüyorlar.
Yazar: Kimbra Cutlip/Maryland Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
