İglo mu Yapmak İstiyorsunuz? İşte Nasıl Yapacağınız

Pieter Sijpke McGill Üniversitesi’nden emekli olmadan önce mimarlık öğrencilerine harika ödevler veriyordu. Bir keresinde sınıfa “Cumaya kadar buzdan bir barda içkimi içiyor olmak istiyorum” dedi. Öğrencileri dışarı çıktı ve işe koyuldu ve tabi ki “Cuma öğleden sonra buzdan bir barın içinde 50 kişi vardı.”.

Sijpke aslında Hollandalı; yani suyun genelde sıvı formunda bulunduğu yerden. Bu yüzden Kanada’ya taşındığında kardan ve buzdan büyülenmişti. Ona göre donmuş su harika (ve bedava) bir inşaat malzemesiydi. Kar ve buzdan gerçekten etkileyici bazı yapılar inşa etti ve bunlardan biri de Roma’daki Pantheon’un 1/5 ölçekli bir modeliydi. 32.7-foot* yüksekliğinde, 32.7-foot çapında, 400 ton kardan yapılmıştı. McGill’in 125’ten fazla öğrencisi ve fakülte 1.30 metre kalınlığındaki duvarları içeriden sıktı ve Popular Science Sijpke’a, ”bir iglo** nasıl yapılır”ı sordu. “Bilimsel olarak en iyi yol, kuzeydeki Eskimoların hâlâ kullandıkları yoldur” diyor. “Kar bloklarını bir spiral oluşturacak şekilde diziyorlar.” Bir iglonun nasıl inşa edileceği üzerine pek çok detaylı açıklayan bulunabilir ancak işte size arka bahçenizde bir tane inşa etmeniz için basitleştirilmiş bir metot:

Yeterince karınız olduğundan emin olun
“Birçok insan ne kadar kara ihtiyacınız olduğunu hafife alıyor” diyor Sijpke. “Oldukça geniş bir arka bahçede 1 foot kadar buzunuz olması gerekiyor”

Doğru kar kullanın
Toz gibi olan üst kısmı değil altındaki, ayağınızın batmadığı daha yoğun kısmın kullanılması gerekiyor.

Bir çember çizin
Güzel bir çember çizebilmek için bir çıtayı buzdan kalenizin olmasını istediğiniz yerin tam ortasındaki yere saplayın. Bu çıtanın ucuna iglonuzun çapının yarısı uzunluğunda bir ip bağlayın. Örneğin 7 foot genişliğinde bir iglo istiyorsanız -ki bu içinde uyuyabilmek için yeterli bir genişliktir- 3.5 foot uzunluğunda bir ip kullanın. (Not: 10 foottan daha geniş bir iglo yapmanızı başlangıç seviyesinde önermiyoruz. Kubbeyi yapmak daha zor olacaktır.) Çıtanın etrafında dönerek ipin bittiği yerde bir iz oluşturun. Bu size mükemmele yakın bir çember verecektir.

Tuğlalarınız için bir kalıp kullanın
Geleneksel iglo tuğlaları 3 foot uzunluğunda, 15 inç yüksekliğinde ve yaklaşık 8 inç kalınlığındadır. Ancak daha küçük tuğlalar küçük iglolar için daha uygundur. “Kar ile çalışırken öğrenilen bir şey varsa o da ona dokunduğun anda değiştirdiğindir” diyor Sijpke. “Genelde değişim iyi yönde olur çünkü daha yoğunlaşır” Kalıplarınızı önce çemberin içindeki karlardan doldurun ve geri kalanını için ise dışındakilerden devam edin.

Blokları çemberin etrafına dizmeye başlayın
Tuğlaları yukarı doğru dizdikçe hafif bir eğim verin böylece tuğla bloklar en üst kısımda birbiri üzerine yığılarak kubbeyi oluşturacaktır. Her tuğlanın üzerinden hafif bir kesim yaparak eğim verin böylece bir sonraki katman içe doğru belli belirsiz bir meyil yapacaktır. Tüm katmanlar bitmeden önce bazı blokları çıtalarla desteklemeniz gerekebilir.

Yükseğe çıktıkça daha küçük tuğlalar yapın
Kenarları törpüleyerek eğim verin böylece birbirlerine daha iyi dayanıp çökme tehlikesini azaltacaklar. Aralıkları kar ile sıvayın.

En tepede bir havalandırma deliği bırakın
Yan taraflara da pencere açabilirsiniz. Aksi takdirde muhteşem buzdan kalenizde boğulabilirsiniz.

Kapı aralığı yapın
İglonuzun dışından içeri bir tünel kazmak soğuğu dışarıda tutmaya yardımcı olur ancak Sijpke yalnızca duvara bir kapı aralığı açmanın daha kolay olacağını söylüyor. Sonrasında çıkardığınız buz bloğunu alıp ortadan ikiye kesip kapı girişinin iki tarafına vücut ısınızı içeride tutmanızı sağlayacak bir tente yapacak şekilde yığabilirsiniz.

Hortuma sulayın
Buz, kardan daha güçlüdür. İglonuzun dışında donmuş bir su katmanı olması daha uzun süre kalıcı olmasını sağlayacaktır.

Farklı şekilde düşünün
“Mimaride eksiltme yöntemini kullanarak yer kazanabilirsiniz” , diyor Sijpke
Bir diğer deyişle: tuğlalarla yukarıya doğru inşa etmek yerine, kış barınağınızı kar kümesinden oyarak da yapabilirsiniz. Ancak dikkatli olun: Eğer kar mağaranız çökerse sizi öldürebilir! Tepesine birkaç insanı çıkarın ve içine girmeden önce yeterinde güçlü olduğuna emin olun. Ve üzerine buza dönüşmesi için su püskürtmeyi de unutmayın.

İgloların ötesinde
Mimarinizin iglolarda durması gerekmiyor. Sijpke naylon levhaları asıyor ve karmaşık buz yapıları yaratmak için üzerlerine su püskürtüyor. Bir keresinde 2000 süt kutusundan oluşan devasa bir kemer inşa etti. 1800’lerde Kanada ve İskandinav festivallerinde buz saraylarının yıldızı parladı ve böylelikle bugünkü özenle hazırlanmış buz otellerin yapılmasına ön ayak oldu ve bunun en güzel yanı bedava olmasıydı. İş kar veya buzla inşa etmeye gelince en büyük sınır kendi hayal gücünüzdür diyor Sijpke, ancak bir şeyi de unutmamak lazım: “Devamlı bir soğuk hava kaynağınız olması lazım”. Ne yazık ki buz mimarları için devamlı bir soğuk hava bu günlerde Sijpke ‘ın yaşadığı Kanada’da bile kısıtlı bir kaynak. “Küresel ısınma hava durumunun gittikçe daha da öngörülmez olmasına sebep oluyor.”
Sijpke’ın son birkaç görkemli buz sığınağı yapma denemesinde yapılar daha onları bitiremeden eridi. Çalışmalarında iç mekanlara yönelmesinin sebebi bu. Laboratuvarında özel yapım bir üç boyutlu yazıcı ile buzdan modellerin üzerinde çalışıyor. Bir gün bunu beton ve kerpiçten gerçek boyutlu evler inşa etmek için büyütebilmeyi umuyor. En azında bunlar gezegen ısınmaya devam ettikçe (umarız) erimeyecektir.

*1 foot olarak belirtilen ölçü yaklaşık 30 cm’dir.

**Eskimoların bir kısmının sürekli olarak veya av sezonlarında geçici olarak yaşadığı sıkıştırılmış kardan ev.

Çeviren: Ilgın Akgün