İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü’nde (ETH Zürih) çalışan araştırmacılar, Avrupa’da bulunan ve yaprak döken ağaçlarda büyüme mevsiminin uzunluğunu sınırlayan, kendi kendini düzenleyen bir işleyiş belirlemişler. Bu ağaçlar, ilkbahar ve yaz mevsimlerinde daha fazla fotosentez yapıyor ve sonbaharın ilk zamanlarında yapraklarını kaybediyorlar.
Yaprak döken ılıman ağaçların yaprakları, yere düşmeden önce tüm o sarı ve kızıl ihtişamıyla parlıyor ve sonbaharın geldiğini haber veriyor. Yaprak yaşlanması adı verilen bu süreç, ağaçların büyümeyi durdurup yapraklarından besin çıkararak yaklaşan kışa hazırlanmasını sağlıyor. Ağaçların bu fenolojik döngüsünde yaprak yaşlanması, fotosentez yoluyla CO2 emilimi yaptıkları üretken dönemin bitişini simgeliyor.
Küresel ısınma, son yıllarda yeşillenme dönemlerinin artmasıyla sonuçlandı. Avrupa ağaçlarında ilkbaharda ortaya çıkan yapraklar, 100 yıl öncesine kıyasla yaklaşık iki hafta daha erken görülüyor ve sonbahar yaşlanması da yaklaşık altı gün daha geç gerçekleşiyor. Genel olarak, ısınan iklimde bu yaşlanmanın gecikmeye devam etmesi ve iklim değişimi altında bu ağaçların yakaladığı karbon miktarının artması bekleniyor.
Fakat ETH Zürih’te çalışan araştırmacılar, şimdi bunun tam tersi bir sonuca ulaşmışlar. Science bülteninde yayımlanan bir çalışmada bilim insanları, bu üretken dönemi sınırlandıran öz düzenlemeli bir mekanizmayı gösteriyorlar. İlkbahar ve yaz aylarında artan fotosentez, daha erken yaşlanmaya sebep oluyor ve bu durum, sonbaharda yaprakların daha erken düşmesiyle sonuçlanabiliyor.
Michael Keller/İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü. Ç: O.
