Nükleer sığınaklarımızda işte bunları yiyor olacağız.
Antarctic Heritage Tröstü’nün, Kaptan Scott’un meyveli kekini 106 yıl sonra bulması ve kekin ‘yenebilir şekilde kokması’ haberi şu soruya neden oldu: benzer dayanıklılığa sahip olan başka besinler var mı?
Cevap evet, birkaç tane var.
1. Bal
2015 yılında arkeologlar Mısır’da mezar kazısı yaparken 3.000 yıllık bir bal bulduklarını bildirdiler ve bal mükemmel oranda yenebilir durumdaydı. Bu dayanıklılık, balın eşsiz özelliklerinden kaynaklanıyor: su miktarı bakımından düşük ve şeker bakımından yüksek, bu yüzden üstünde bakteri yetişemiyor.
Bal ayrıca, küçük miktarlarda hidrojen peroksit içeriyor ve bu mikropların büyümesini engelliyor. Arıların kovanlarındaki yavrular için onu üretme sebebi kısmen bu; hem besin hem de koruma için.
Balı işlemek de yararlı oluyor çünkü baldaki şekerlerin nemi ve atmosferdeki suyu çekmesi ideal bir durum değil. Ancak, işleme ve paketleme sırasında yapılan ısıl işlem, ilk önce suyu ortadan kaldırıyor ve sonra hava geçirmeyen kapaklar suyu dışarıda tutuyor, bu sayede onun daha uzun dayanmasına yardımcı oluyor.
Bal, açıldığı zaman şekerler yeniden su çektiği için bulanık hale gelse ve kristalleşse de, bu fiziksel değişim bal ısıtılarak basitçe tersine çevrilebilir.
2. Kurutulmuş bakliyat
Balda olduğu gibi, uzun bir raf ömrünün anahtarı işleme ve saklamadır. Bakliyatı kurutmak, bakliyatın şeker yoğunluğunu artırır ve su içeriğini azaltır. Bu durum, bakteri ve küflerin onların üzerinde yetişmesini zorlaştırır.
Ayrıca, hasattan sonra ürünü doğal olarak bozan enzimler de geçici ölüm durumuna geçerler. Eğer kap hava geçirmezse, bunlar yıllarca dayanacaktır ve hâlâ harika bir protein kaynağı olacaklardır. Ancak eğer suyu içeri sokarsanız, o zaman sadece birkaç ay dayanacaklardır.
3. Soya sosu
Soya sosunun en az üç yıl dayanma potansiyeli vardır. Sahip olduğu tuz içeriğinin ve mayalanmasının meydana getirdiği birleşim, eğer açılmamış halde kalırsa, çok uzun bir raf ömrüne sahip olması gerektiği anlamına geliyor.
Ne kadar süre dayanacağı, soya sosunun türüne ve açıldığı zaman saklandığı sıcaklığa bağlıdır. Eğer ekşirse, bunun sebebi muhtemelen kapağın etrafında yetişen küftür.
4. Sirke
Bazıları sirkenin aslında bozuk şarap veya elma şarabı olduğunu iddia edebilir. Fakat onu mayalamak için Asetobakter bakterisi kullanılarak geleneksel şekilde ulaşılan asitli yapısı, diğer bakterilerin içinde yetişmekte zorlanacağı ve böylelikle çok uzun bir süre dayanabileceği anlamına geliyor.
Beyaz sirke neredeyse süresiz olarak değişmez halde kalırken, diğer sirkelerin rengi değişebilir veya bir çökelti oluşturabilirler. Genel olarak bu durum ürünün güvenliğini değil, sadece görünümünü ve belki de tadını etkileyecektir.
5. Beyaz pirinç
Beyaz pirinç, yarı kaynatılmış pirincin daha sonra bir tadım testinden geçmesiyle birlikte, konserve kutularında 30 yıl saklandıktan sonra yenildi. Pirincin anahtarı, atmosfer ve sıcaklık gibi görünüyor.
Yapılan çalışmalar, düşük bir sıcaklığın (yaklaşık 3C) ve oksijen eksikliğinin, uzun ömürlü olması için önemli göründüğünü bildirmişti.
Kahverengi pirinç genelde daha sağlıklı olarak düşünülse de, daha kısa bir raf ömrüne sahip. Lifli kepeği, ekşiyebilen doymamış yağ içeriyor. Bu yüzden eğer kahverengi pirinciniz yağlıysa ve eski bir boya gibi kokuyorsa, onu atmak en iyisi olur.
6. Koyu çikolata
Çikolatanın bozulup bozulmadığı hakkında bazı tartışmalar var. Çikolataya süt eklenmesi onun raf ömrünü kısaltabilir. Fakat koyu çikolata, her zaman öyle olmuş gibi görünmese de daha iyi dayanıyor görünüyor.
Bunun sebebi, eğer sabit bir sıcaklıkta tutulmazsa, yağın yüzeye yükselebilmesi ve biraz küf gibi görünen bir tabaka bırakması olabilir.
Ancak çikolata, eğer sabit bir sıcaklıkta tutulursa iki yıl veya daha fazla dayanabilir. Bazı kişilerin sağlığa fayda ile bağdaştırdığı bileşenlerin yoğunluğu, bu süre boyunca devam eder. Ancak çoğu insan çikolata, bu kadar uzun süre yenmeden durmaya yatkın değil.
7 & 8. Şeker ve tuz
Uzun bir süre dayanan besinlerin çoğu, şeker ve tuz bakımından zengindir. Basitçe söylemek gerekirse, bunlar suyu dışarı çıkarır, bu yüzden eğer bakteriler bunların üzerinde yetişmeye çalışırsa, basitçe büzüşeceklerdir. Bu yüzden jambon yapmak için tuz, reçel yapmak için şeker ve gravlax yapmak için her ikisini de kullanırız.
Eğer tuz ve şeker, kendi başlarına besinler olarak hava geçirmez kaplarda nemden uzakta saklanırlarsa, sonsuza kadar dayanacaklardır. Fakat tuza eklenen iyot gibi katkı maddeleri, onun raf ömrünü yaklaşık beş yıla kadar kısaltabilir.
Elbette çoğu besin çok uzun süre dayanmaz. Bunun sebebi, besinler ve su gibi, mikropların sevdiği şeyleri içermeleri ve tuz ile asit gibi sevmediği şeyleri fazla içermemeleridir.
Son kullanma tarihlerinin genelde gıda güvenliği nedenleri için kullanıldığını ve tavsiye edilen tüketim tarihlerinin, daha çok ürünün kalitesi ile ilgili olduğunu unutmayın. Tavsiye edilen tüketim tarihi, bazı ürünlerin sadece görünüm ve tat şekilleri üzerinde etkili olup, raf ömrü üzerinde düşük etkiye sahip olabilir.
The Conversation
