Bilim insanları henüz bir cevaba ulaşabilmiş değil.
Kahvaltının gerekli bir şey olduğu, çocukluk dönemlerinden beri çoğu kişiye sürekli şekilde hatırlatılmıştır. Fakat beslenme uzmanları ve bilim insanları, çok önemli olduğu düşünülen bu beslenme zamanını geçtiğimiz yıllarda sorgulamaya başladı. Yapılan bol miktarda araştırmaya rağmen bilim camiası, günün ilk öğününün ne zaman yenilmesi gerektiği konusunda sağlam bir kanıya varabilmiş değil.
Sporcu beslenmesi uzmanı ve lisanslı diyetisyen Leslie Bonci’ye göre bu sorunun cevabı yaşınıza ve günlük alışkanlıklarınıza göre değişiyor. Yapılan çalışmalar, sabah ilk iş olarak öğün yemenin çocukların okuldaki bilişsel performansını olumlu etkilediğini göstermiş. Bu etkilerin ise özellikle 18 yaşın altındaki öğrencilerde ve görev odaklı davranışlarda belirgin olduğu görülmüş. Fakat daha büyük kişiler söz konusu olduğunda, günün ilk öğününün ne zaman yeneceği kişisel tercihlere bağlı. Bonci, kişisel tercihlerin genelde gündelik alışkanları yansıttığını belirtiyor.
Uyandığı zaman karnı acıkmamış olan insanlar var. Bu kişilerin birkaç lokma yemesi bile karınlarının ağrımasına sebep olabilir. “Fakat bunlar genelde, gece geç saatlerde yemek yiyen veya sabah yorucu bir iş yapmayan kişiler” diyor Bonci. Günde üç öğün rejimi çağdaş toplumda yerleşik bir hal almasına karşın, insan vücudunun böylesine katı bir programda çalışmasına hiç gerek yok. Bonci’ye göre önceki gece büyük bir öğün yediyseniz, kahvaltı zamanı geldi diye acıkacak değilsiniz. Uyandığında midesi kazınanlar, genelde önceki akşam hafif bir öğün yemiş veya günün daha erken saatlerinde büyük bir öğün yemiş kişilerdir.
Fakat bir beslenme alışkanlığının diğerinden daha iyi olup olmadığı, halen bir tartışma konusu. Bonci’ye göre, kahvaltı yapmanın kilo kaybı veya kiloyu korumada olumlu bir etki oluşturduğunu gösteren kesinleşmiş çalışmalar yok. Yetişkinlerin sabah bir şeyler yemesinin, onlara bilişsel açıdan fayda sağlayacağını kanıtlayan yeterli miktarda kesinleşmiş çalışma da yok. Bonci eğer diyabet hastasıysanız veya başka bir kronik sağlık sorununuz varsa, kahvaltı yapmaktan elbette kaçınmamanız gerektiğini söylüyor. Dahası; sabah ilk iş olarak egzersiz yapıyorsanız, idmanınızdan sonra yeniden sıvı almak ve verdiğiniz kalorileri yerine koymak için bir şeyler yemek en iyisi. Peki Bonci normalde sağlıklı olan kişilere ne tavsiye ediyor? Sadece acıktıkları zaman yemelerini.
Aç olduğunuz zaman yemek, Bonci’ye göre gün içerisinde sonradan fazla yemek yememenizi sağlar. Peki besin tipi nasıl olmalı? Bonci, kahvaltının standart yiyeceklerden oluşan bir öğün olması gerekmediğini söylüyor. Aslında, pek çok Asya kültüründe belli bir “kahvaltı yiyeceği” bulunmuyor. İnsanlar, öğün zamanı veya tipi ne olursa olsun çeşitli şeyler yiyorlar. “Eğer dünden kalan sosisli pizzayı yemek istiyorsanız, bunda hiçbir sorun yok” diyor Bonci; ancak yine de, farklı bir şey yapmanın ve dengeli şekilde beslenmenin de önemli olduğunu ekliyor.
Fakat sabah öğünün önemi henüz belirsizliğini korusa da, Bonci sıvı yataktan kalkar kalkmaz sıvı almanın önemini de vurguluyor. Eğer karnınız açsa, yiyin! Eğer aç değilseniz, büyük bir bardak su için. Ayrıca kahvaltıyı ister şafakta yapın, isterse ilk öğününüzü öğle yemeğine saklayın; dengeli bir öğün her zaman en iyisidir.
Yazar: Claire Maldarelli/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
