Anahtarlarınızı nereye koyduğunuzu unuttunuz mu? Arabayı nereye park ettiğinizi merak ettiniz mi? Yeni komşunuzun ismini hatırlamakta zorlanıyor da olabilirsiniz. Maalesef bu gibi şeyler, yaşlandıkça daha kötüye gidiyor gibi görünüyor. Araştırmacıların cevap bulmaya çalıştığı büyük sorulardan birisi de, zararsız unutkanlığın ne zaman sona ererek gerçek bir hastalığın başladığı.
Her yaşta sağlıklı bir beyin için gereken en önemli şeylerden biri de, sağlıklı bir kan-beyin bariyeri. Bu yapı, beyin boyunca uzanan karmaşık bir damar arayüzeyi. 150’den fazla bilimsel makaleyi inceleyen araştırmacılar, biz yaşlandıkça bu kan-beyin bariyerine ne olduğuna bakmışlar. Elde edilen bulgular, 4 gün önce Nature Aging bülteninde yayımlandı.
Fakat kan-beyin bariyerindeki değişimlerin beynin faaliyetini değiştirip değiştirmediği, hâlâ tartışmaya açık bir konu.
Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yaşlılık bilimi araştırmacısı olan baş yazar William Banks, “Görünüşe göre, kan-beyin bariyerinin nasıl yaşlandığı hakkında çok az şey biliniyor” diyor. “Normal yaşlanmayı, hastalığın erken dönemlerinden ayırt etmek çoğu zaman zor.”
1800’lü yıllarda keşfedilen kan-beyin bariyeri, kandaki bileşenlerin beyne kontrolsüz şekilde sızmasını önlüyor. Beyin özellikle hassas bir organ olduğundan, kandaki içeriklerin pek çoğuna doğrudan maruz kalmaya tolerans gösteremiyor. Sağlıklı yaşlanan kişilerde kan-beyin bariyerinin daha düşük sızıntı yaptığı görülüyor. Alzheimer tehlikesini artıran ApoE4 gen alelini taşıyan kişilerde ise, kan-beyin bariyerinde yaşa bağlı değişimlerin çoğunun hızlandığı görülmüş.
Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi. Ç: O.
