Francis Crick Enstitüsü öncülüğünde çalışan uluslararası bir genetikçi ve arkeolog grubu, köpeklerin atalarının en az iki antik kurt popülasyonuna kadar takip edilebildiğini keşfetmişler. Çalışma, insanların tarih öncesi dönemine ait cevap bekleyen en büyük gizemlerden biri olan köpeklerin nerede evcilleştirildiği sorusuna cevap bulmaya bir adım daha yaklaşmamızı sağlıyor.
Köpeklerin bozkurttan geldiği ve evcilleşmenin en az 15.000 yıl önce Buzul Çağı’nda gerçekleştiği biliniyor. Fakat bu evcilleşmenin nerede olduğu ve tek bir bölgede mi yoksa birden çok yerde mi meydana geldiği hâlâ bilinmiyor.
Arkeolojik kayıtların kullanıldığı ve köpekler ile modern kurtların DNA’larının karşılaştırıldığı önceki çalışmalarda bir cevaba ulaşılamamış.
İki gün önce Nature bülteninde yayımlanan çalışmalarında ise araştırmacılar, kurtlardan evrimleşen ilk köpekleri daha iyi anlamak üzere antik kurt genomlarına yönelmişler. Avrupa’dan Sibirya’ya ve Kuzey Amerika’ya kadar son 100.000 yılı kapsayan 72 antik kurt genomunu analiz etmişler.
Kalıntılar daha önce yer yüzüne çıkarılan antik kurtlardan gelirken, çalışmaya 16 farklı ülkedeki 38 kurumdan arkeolog katılmış. Kalıntılar arasında 32.000 yıl önce yaşamış bir Sibirya kurduna ait mükemmel derecede korunan eksiksiz bir kafa da yer alıyor. Sonrasında ise dokuz farklı antik DNA laboratuvarı, bu kurtlardan DNA dizilimi oluşturulmasına katkıda bulunmuş.
Genomları analiz eden araştırmacılar, hem ilk dönemlerdeki hem de modern köpeklerin genetik olarak Asya’dan ziyade Avrupa’daki antik kurtlara daha fazla benzediğini bulmuşlar. Bu durum, doğuda bir yerde bir evcilleşmenin gerçekleştiğini akla getiriyor.
Fakat bilim insanları, iki ayrı kurt popülasyonunun da köpeklerin DNA’sına katkı yaptığını keşfetmiş. Kuzeydoğu Avrupa, Sibirya ve Amerika kıtasındaki erken dönem köpeklerin, doğu kaynağından gelen tek ve ortak bir kökene sahip olduğu görülüyor. Fakat Orta Doğu, Afrika ve Güney Avrupa’da yaşayan erken dönem köpeklerin, bu doğu kaynağına ek olarak Orta Doğu’daki kurtlarla ilişkili başka bir kaynaktan da bazı soy hatları taşığı görünüyor.
Bu çift soyluluk durumuna yönelik muhtemel açıklamalardan biri de, kurtların birden fazla kez ve farklı popülasyonların daha sonra karışmasıyla evcilleşmiş olmaları. Bir diğer ihtimal de evcilleşmenin sadece bir kez gerçekleşmiş olması ve çift soyluluğun, bu ilk dönem köpeklerin sonrasında vahşi kurtlarla karışmasından kaynaklanıyor olması. İki senaryonun hangisinin gerçekleştiğini belirlemek şimdilik mümkün değil.
Kaynak: Francis Crick Enstitüsü. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
