PopSci’nin COVID-19 dosyasının tamamını buradan takip edin.
COVID-19 testini nasıl olurum?
COVID-19 Çin’de yayılmaya başlayınca, Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), bu yeni koronavirüsü tespit edebilen bir test araştırdı ve geliştirdi. Geçen ay, sadece son zamanlarda Çin’e seyahat etmiş olan ya da koronavirüs bulaştığı bilinen birisiyle temas kuran kişiler test ediliyordu. Geçenlerde COVID-19 teşhisi konan kadının, tıp merkezine geldikten sonra birkaç gün beklemesi gerekmişti çünkü bu dar kıstaslara uymuyordu. Kurum, 27 Şubat günü COVID-19 testi olabilecek kişilere yönelik esasları genişletti fakat; test hâlâ belirti gösteren kişilerle ya da virüse maruz kalan biriyle temas edenlerle veya virüsün etkin biçimde yayıldığı bölgelere seyahat edenlerle sınırlı.
Test olma yönergeleri genişlemeye devam ediyor. Geçen hafta, CDC’nin koronavirüs testi konusunda bütün kısıtlamaları kaldıracağı duyurulmuştu. Bu yeni yönergeler, kendisinde virüs olabileceğini ya da nezle veya grip benzeri belirtiler gösterdiğini düşünen herkesin test olmasına imkan tanıyacak. Buna rağmen test tedariğini sağlayan sağlık yetkilileri ile sağlık şirketleri, bu yeni kurallar altında test olmak isteyebilecek kişilerin sayısını destekleyebileceklerinden emin değil.
Doktora görünürseniz ve testin gerekli olduğuna karar verilirse, büyük ihtimalle COVID-19 testi olacaksınız. Fakat devletin ve yerel hükümetlerin herkesi test etmesi muhtemel görünmüyor.
Bazı tiraci test şirketlerinin, artık COVID-19’u tespit edecek testler sundukları ve bu sayede kuruluşların üzerindeki yükü hafifletecekleri belirtiliyor. Bu şirketler, sonuçları CDC’ye gönderecek ve bu sayede ülke çapındaki veriler güncel kalacak.
Şimdilik COVID-19 testi, enfeksiyondan şüphelenecek denli belirtileri olan veya test sonucu olumlu çıkan kişilerle temas eden insanlarla sınırlı.
Koronavirüs testi, göründüğü kadar basit değil. Örneklerin (bir doktorun bürosunda yapılabilen hamilelik ya da grip testinden farklı olarak) bir laboratuvarda çözümlenmesi gerekiyor ve bunun tamamlanması en az dört ila altı saat sürüyor. Bir dizi tıbbi test şirketi, daha hızlı testler üzerinde çalışıyor fakat bunların yetkili makamlarca ne zaman onaylanacağı ve kullanıma sunulacağı belli değil.
Eğer koronavirüse maruz kalmış olabileceğinizden endişe duyuyorsanız, ilk önce doktorunuzu aramalısınız. Boston Massachusetts Hastanesi’nin Afet Tıbbı Merkezi müdürü olan Paul Biddinger’a göre; eğer doktorlar sizi değerlendirir ve COVID-19 olduğunuzdan şüphelenirse, kamusal sağlık kuruluşlarıyla görüşeceklerdir ve bunlar da bakanlık ile temas kuracaktır.
Eğer virüs testi olursanız; doktorlar burnunuzdan, ağzınızdan ve muhtemelen öksürerek çıkardığınız yapışkan maddeden bir sürüntü alacaklardır. Ayrıca bir kan örneği alacak ve her şeyi bir laboratuvara göndereceklerdir.
“Daha sonra biz sonuçları beklerken, hastanın ne yapacağına karar vermek kamusal sağlık kurumlarına kalmış” diyor Biddinger. Genel olarak, koronavirüs bakımından değerlendirilen kişiler ya evde, ya da hastanede tecrit ediliyor.
Hastalığın testi olumlu çıkarsa ne olur?
Koronavirüs tedavisi olmak, testin olumlu çıkmasına bağlı değil. Şu anda COVID-19 ile mücadele için önerilen herhangi bir antivirüs tedavisi bulunmuyor. Fakat ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü, remdesivir adı verilen bir ilaç için klinik deneylere başlamış. Şimdilik tedavide, virüsün belirtilerine dayanma konusunda insanlara yardımcı olunmasına odaklanılıyor; özellikle de solunum güçlüğü, ateş ve susuzluk gibi tehlikeli olanlarda.
“Olumlu bir testin en önemli sonuçları, hastalığın yayılımını sınırlandırmak için uygun tecrite ve karantinaya yardımcı olmaktır” diyor Biddinger. Eğer birisinin test sonucu olumlu çıkarsa, kamu sağlığı yetkilileri bu kişilerin başka birine virüs bulaştırıp bulaştırmamış olabileceğine karar vermeye çalışacaklar. COVID-19 teşhisi konan biriyle yakın temas kurmuş olan insanlar, o zaman tecrit edilebilir. Eğer çok hasta olmuşlarsa, bu kişilere müdahale gedilebilir veya belirti göstermiyorlarsa karantinada tutulabilirler.
Daha erişilebilir bir test, iyi bir şey midir?
Hastalık yayıldıkça, testin daha geniş biçimde kullanılabilir olması çok önemli hale gelecek diyor Biddinger. “Eğer hastaları bir hastaneye kabul edeceksek; uygun enfeksiyon kontrol tedbirleri kullandığımızdan emin olmak için onların COVID-19 olup olmadıklarını gerçekten bilmemiz gerekir.”
“Ateş ve öksürük ile hafif hastalığı olan insanlar, basit tedbirleri uygulamalı ve evde kalıp diğer insanlardan uzak durmalılar. Mutlaka COVID-19 testi olmalarına gerek yok” diyor. Aslında nezle benzeri, kesin olmayan ve orta dereceli belirtileriniz varsa; evde kalmak, COVID-19’a yakalanmayı bile önleyebilir. “Çin’de sağlık sisteminin, hafif hastalık sergileyen ve test talep eden hastalarla dolup taştığını gördük” diye açıklıyor Biddinger. “Bu durum hem tıbbi sisteme önemli bir yük bindiriyor, hem de hasta olan ve olmayan insanları muhtemel şekilde bir araya getiriyor ve hastalığın yayılması için daha büyük bir fırsat sağlıyor.”
Ancak iyi haberlere göre, COVID-19 kapan insanların yüzde 80’inden fazlası yalnızca hafif belirtiler gösteriyor ve bu kişiler için tıbbi müdahale gerekmiyor.
Yazarlar: Kate Baggaley & Claire Maldarelli/Çeviri: Ozan Zaloğlu
