Şu an yanardağların sergilediği tehlikelere dair görüşlerin büyük bir bölümü, basit bir denklemi takip ediyor: Bir patlama ne kadar büyük olabilirse, toplum ve insan refahı için o kadar kötü olur.
Şimdiyse uzmanlardan oluşan bir takım, nadir fakat devasa yanardağ patlamalarının tehlikelerine çok fazla odaklanıldığını; ancak gezegenin önemli bölümlerindeki ılımlı patlamaların olası domino etkilerine çok az dikkat edildiğini öne sürüyor.
Cambridge Üniversitesi Varoluşsal Tehlike Çalışmaları Merkezi’nin (CSER) öncülüğündeki araştırmacılar, nispeten ufak fakat aktif volkan kümelerinin bulunduğu yedi “sıkışma noktası” belirlemişler. Bu noktalar, felce uğradığı takdirde dünya çapında feci sonuçlar meydana getirebilecek hayati altyapıların civarında yer alıyor.
Söz konusu bölgeler arasında Tayvan, Kuzey Afrika, Kuzey Atlantik ve Birleşik Devletler’in kuzeybatısındaki volkan grupları bulunuyor. Rapor üç gün önce Nature Communications bülteninde yayımlandı.
CSER’de çalışan ve son raporun baş yazarı olan Dr. Lara Mani, “Belirlediğimiz bölgelerde meydana gelen küçük bir patlama bile, küresel tedarik zincirleri ile iktisadi sistemlerde hayati önem taşıyan ağları bozacak miktarda kül püskürtebilir veya sarsıntı yaratabilir” diyor.
“Şu an yapılan hesaplamalar genelde dev patlamalara veya kabus senaryolarına dayanıyor. Oysa büyük uluslararası iletişim sistemlerini, ticari sistemleri ya da nakliye merkezlerini hizmet dışı bırakacak ılımlı olaylar daha muhtemel tehlikeler barındırıyor. Bu durum, volkanik patlamaların yanısıra depremler ve olağanüstü hava koşulları için de geçerli.”
MA-ani ve meslektaşları, “volkanik patlayıcılık endeksinde” (feci olduğu düşünülen 7 veya 8’lerden ziyade) 6’ya kadar çıkan ufak patlamaların kolaylıkla kül bulutları, çamur selleri veya toprak kaymaları meydana getirebileceğini; bu olayların da deniz altında bulunan kabloları mahvedip mali piyasaların kapanmasına yol açabileceğini veya tarımsal üretimi mahvedip siyasi karışıklıklara yol açan gıda kıtlıklarına sebep olabileceğini söylüyor.
Kaynak: Cambridge Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
