Yoğun koruyucu pullarla kaplanmış gövdeye sahip adi sazanı yemesi oldukça acı vericidir. Ancak yüzyıllar önce, zeki Avrupalı rahipler bu özelliği saf dışı bırakmayı başararak, pulsuz ya da çok az pula sahip kültüre alınmış çeşitler üretti. Düzgün yan taraflarına atıfla bunları aynalı sazan olarak adlandırdılar. 1912 yılında aynalı sazan, balık çiftçiliği için Madagaskar’a getirildi. Rekabete gireceği bölgeye özgü sazan çeşidi bulunmadığından, aynalı sazan ada boyunca yayılıp vahşi doğada yaşadı.
Ardından ilginç şeyler olmaya başladı. Aynalı sazan yeniden pullar üretmeye başladı. Proceedings of the Royal Society B’de yayınlanan makaleye göre, sazan balığının pullarını geri alması yalnızca 40 nesil sürdü. Yazarlar, ‘yabani tip’ denilen bu pulluluk özelliğinin doğal seleksiyon baskısının olanak vermesiyle türlere geri geldiğini yazdılar. Araştırma sonuçları yaklaşık 700 sazan örneğinin DNA ve pullarının analiz edilmesiyle elde edilmiş.
Pullar zırh gibidir, parazit ve avcılara karşı koruma sağlar. Daha fazla pula sahip sazanlar büyük olasılıkla daha yüksek oranda hayatta kalarak bu yararlı özelliğin hızla evrimleşmesine neden oldular. İlginç bir şekilde, araştırmacılar şimdiki pullu balığın halen pulsuzluk mutasyonun aslını taşıdığını buldular. Bu da, bu defa, tekrar pullanmaya farklı genlerin dahil olduğunu düşündürmektedir.
Beril Güzel Cangören
