Hızla değişen Kuzey Kutup bölgesinde, bir alan sığınak görevi görebilir. Bu yer, yakındaki bölgelerin koşulları yaşanmaz hale geldikçe buza bağımlı türlere ev sahipliği yapmaya devam edebilir. Grönland’ın kuzeyinde yer alan bu bölge ile Kanada Kuzey Kutup Bölgesi Takımadası’ndaki adalara Son Buzul Bölgesi ismi verilmiş. Fakat Washington Üniversitesi’nin öncülüğünde yürütülen araştırma, bu bölgenin bazı kısımlarının yaz mevsimindeki deniz buzunda gerileme gösterdiğini ileri sürüyor.
1 Temmuz’da açık erişimli Communications Earth & Environment bülteninde yayımlanan bir çalışmaya göre Grönland’ın kuzeyindeki deniz buzlarının, geçtiğimiz Ağustos ayında iklim değişiminin uzun vadeli etkilerine karşı savunmasız olduğu görülmüş.
WÜ Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’nda kutup bilimci olan baş yazar Axel Schweiger şöyle aktarıyor: “Mevcut düşünceye göre bu bölge, buza bağımlı türler için son sığınak olabilir. Eğer böyle ise, bizim çalışmamızın gösterdiği üzere bu bölge, iklim değişimine karşı zannedilenden daha savunmasız olabilir ve bu önemli bir durum.”
Buzla kaplı son bölgelerin akıbeti, yavrularına buzdan in yapan fok balıklarını avlamak amacıyla buzları kullanan kutup ayıları için ve buzu yiyecek arama platformu şeklinde kullanan deniz aygırları için önem taşıyor.
WÜ Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’nda baş bilim insanı olan eş yazar Kristin Laidre, “Bu bölgenin, buza bağımlı türler için uzun zamandır ana sığınak olması bekleniyordu çünkü yaz mevsimindeki deniz buzunun Kutup Bölgesi’nde devam ettiği son yerlerden biri burası” diyor.
Çalışmada, önceden yıl boyu kalın, çok yıllık buzlarla kaplı bir bölge olan Wandel Denizi’nde 2020’nin Ağustos ayında görülen deniz buzuna odaklanılıyor.
“Deniz buzu Kutup Bölgesi boyunca dolaşıyor, belli bir kalıp sergiliyor ve doğal olarak Grönland ile Kanada’nın kuzey kıyısında birikerek son buluyor” diyor Schweiger. “Bunları iklim modellerinde önümüzdeki yüzyıl boyunca ileri aldığınızda, söz konusu bölgedeki buzlar yazın en uzun süre dayanma eğilimi gösteriyor.”
Kuzey Kutup Okyanusu’nun diğer kısımları gibi, buradaki buz da kademeli şekilde inceliyor. Fakat Wandel Denizi’ndeki buzlar, geçen bahar önceki yıllara kıyasla ortalamada biraz daha kalın olmuş. Ancak uydu görüntüleri, deniz buzu yoğunluğunun 14 Ağustos 2020’de %50’lik rekor bir düşüş sergilediğini göstermiş.
Yeni çalışmada uydu verileri ve deniz buz modelleri kullanılarak, geçen yaz görülen rekor düşüşe neyin sebep olduğu belirleniyor. Araştırmada durumun yaklaşık %80’lik bir kısmının, civardaki buzların kırılıp hareket etmesine sebep olan rüzgarlar gibi havayla ilişkili etmenlerden kaynaklandığı bulunmuş. Diğer %20’lik ya da beşte birlik kısmın ise, deniz buzunun küresel ısınma sebebiyle uzun vadeli incelmesinden kaynaklandığı ortaya çıkmış.
Yazar: Hannah Hickey/Washington Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
