İnsanlar gerçekten ölüyorlar.
İrlanda, İskoçya ve Kanada’nın genelde ılıman yaz ikliminden, kavurucu sıcaklıktaki Orta Doğu’ya, Kuzey Yarımküredeki çok sayıda bölge, geçen hafta şimdiye kadar kaydedilmiş olan en sıcak hava durumlarına şahit oldu.
Büyük ısı basıncı bölgeleri veya ısı kubbeleri, yarımküre boyunca dağıldı ve bunaltıcı sıcaklıklara yol açtı.
Kanada Yayıncılık Şirketi, Kübek (Quebec) bölgesinin güneyinde, çoğunlukla Montreal şehrinde ve yakınında en az 33 kişinin sıcaktan öldüğünü, şehirde rekor derecede yüksek sıcaklıklar yaşandığını bildirdi.
Sibirya’nın kuzeyinde, hava durumu gözlemlerinin sınırlı olduğu Kuzey Denizi kıyısı boyunca yapılan örnek çözümlemeleri, sıcaklıkların 5 Temmuz’da normalin 22 Celsius derece üstüne yükseldiğini ve 32 Celsius dereceden öteye ulaştığını gösterdi.
Kendi blog sitesinde yüksek enlemdeki bu sıradışı sıcak havaya dair daha fazla detay sunan meteoroloji uzmanı Nick Humphrey, “Bunlar kesinlikle inanılmaz ve gerçekten şimdiye kadar bu kadar kuzeyde gördüğüm en şiddetli ısı olaylarından biri” diye yazıyor.
Hiçbir kayıt tek başına küresel ısınmaya atfedilemiyor. Fakat bu ısı kayıtları toplu şekilde değerlendirildiğinde, ısınan bir dünyada artmasını beklediğimiz türden şiddetli hava durumlarıyla tutarlılık gösteriyor.
Haydi gelin, bir dünya turuna çıkalım ve sıcak havalarda son zamanlarda yaşanan dönüm noktalarını görelim.
Kuzey Amerika
Devasa ve şiddetli bir ısı kubbesi, geçen haftanın sonlarından beri Birleşik Devletler’in doğu kısmının üçte ikisini ve Kanada’nın güneydoğusunu yakıp kavurdu. Hem sıcaktı, hem de fevkalade nemliydi. İşte tüm zamanların kırılan rekorlarından dikkate değer olan bazıları:
- Denver, 28 Haziran günü 40.5 Celsius dereceye ulaşarak tüm zamanların en yüksek sıcaklık rekorunu kırdı.
- New Hempshire eyaletindeki Washington Dağı, 2 Temmuz’da 15.5 Celsius dereceye ulaşarak tüm zamanların en sıcak düşük sıcaklık rekorunu kırdı.
- Vermont eyaletindeki Burlington şehri, 2 Temmuz’da şimdiye kadar kaydedilen en sıcak düşük sıcaklık rekorunu kırarak 26.6 Celsius’a ulaştı.
- Montreal, 147 yıl geriye uzanan kayıtlı tarihindeki en yüksek sıcaklığı gördü ve 2 Temmuz’da 36.6 Celsius dereceye ulaştı. Şehir ayrıca, gece yarısı en olağanüstü ısı ve nem birleşimini yaşadı.
- Ottawa, 1 Temmuz’da en olağanüstü ısı ve nem birleşimini yaşadı.
The dome of high pressure set to develop this weekend over the eastern US is IMPRESSIVE. Current foretasted strength would make this the strongest ridge of high pressure on record for this time of year over the last 30 years. pic.twitter.com/A5bTh5CvOV
— Greg Porter (@NEWeatherRants) June 28, 2018
Bu hafta ABD’nin doğusunda gelişmeye başlayan yüksek basınç kubbesi ÇOK ŞAŞIRTICI. Şu an önceden anlaşılan kuvvetin gösterdiğine göre bu yüksek basınç çizgisi, yılın bu zamanında son 30 yıldır gerçekleşenlerin en güçlüsü.
Avrupa
Aşırı sıcaklıklar, geçen hafta Britanya Adaları’nı da kavurdu. Weather Channel kanalının bildirdiğine göre boğucu sıcaklıklar, yolların ve çatıların eğilmesi sebep oldu ve tüm zamanların birden fazla rekoruyla sonuçlandı:
- İskoçya, geçici olarak tarihteki en yüksek sıcak sıcaklığını gördü. İngiltere Meteoroloji Dairesi, Glasgow’un yaklaşık 20 kilometre güneydoğusunda bulunan Motherwell şehrinin 28 Haziran günü 33.2 Celsius dereceye ulaştığını ve 2003 yılının Ağustos ayında Greycrook köyünde kaydedilen 32.9 Celsius derecelik önceki rekoru geçtiğini bildirdi. Ek olarak, Glasgow kayıtlardaki en sıcak gününü yaşadı ve 31.9 Celsius dereceye ulaştı.
- 28 Haziran günü İrlanda’daki Shannon şehri, 32 Celsius dereceye ulaşarak kendi rekorunu kırdı.
- İrlanda’nın kuzeyinde,
- Belfast 28 Haziran günü 29.5 Celsius dereceye ulaşarak rekor kırdı.
- Castlederg 29 Haziran günü 30.1 Celsius dereceye ulaşarak rekor kırdı.
How hot? So hot the Glasgow Science Centre roof is melting a bit ??? https://t.co/TUzm3GJZ1K pic.twitter.com/I5uNLBcnWv
— BBC Scotland News (@BBCScotlandNews) June 28, 2018
Ne kadar sıcak? O kadar sıcak ki, Glasgow Bilim Merkezi’nin çatısı biraz eriyor
Avrasya
Büyük bir yüksek basınç kubbesi veya ısı kubbesi, Avrasya’nın tepesinde geçen hafta boyunca devamlı şekilde durdu ve bazı sıradışı sıcak hava durumlarına yol açtı:
- Tiflis, Gürcistan: Başkent, 4 Temmuz günü 40.5 Celsius dereceye yükselerek rekor kırdı.
- Erivan, Ermenistan: Başkent, 2 Temmuz günü 42 Celsius dereceye yükselerek bütün ayların rekorunu kırdı.
- Rusya’nın güneyindeki birkaç bölge, ayın 28’inde Haziran ayındaki en yüksek sıcaklarına ilk defa veya tekrar ulaştı.
Orta Doğu
Umman’daki Kuriyat (Quriyat) şehri, 28 Haziran’da dünyada şimdiye kadar kaydedilen en sıcak düşük sıcaklığı yaşadı: 42.6 Celsius derece.
Bu değişen rekorlar, sera gazı yoğunlukları insan faaliyetleri sebebiyle arttıkça, giderek daha sıcak hale gelen bir gezegenin ayrılmaz parçası olan, son 15 ay boyunca kaydedilen ve sayıları giderek ısısal dönüm noktalarına yenilerini ekliyor:
- Nisan ayında Pakistan, Dünya üzerinde bu ay içinde şimdiye kadar gözlenen en yüksek sıcaklığı yaşadı: 50.2 Celsius derece.
- Dallas, daha önce Kasım ayında 32.2 Celsius dereceye ulaşmıştı fakat aynısını 2017’deki dört günde üç kez daha yaptı.
- 2017 yılının Ekim ayının sonlarında, Kaliforniya’nın güneyinde sıcaklıklar 42.2 dereceye yükselmişti. Bu rakam, Birleşik Devletler’in tamamında, kayıtlara göre bu mevsimde bu kadar geç yaşanan en sıcak hava durumu.
- 1 Eylül 2017’de San Francisco, 41.1 Celsius dereceye ulaşarak tüm zamanlardaki en yüksek sıcaklığını yaşadı.
- Şangay, Temmuz 2017’nin sonlarında, 40.9 Celsius derece ile kayıtlı tarihindeki en yüksek sıcaklığını yaşadı.
- İspanya, Temmuz ayının ortasında, güneyde yer alan Cordoba Havaalanı 46.9 dereceye ulaştığında kaydedilen en yüksek sıcaklığını yaşadı.
- 2017 yılının Temmuz ayında, Kaliforniya’daki Ölüm Vadisi, Dünya tarihinde kaydedilen en sıcak ayı yaşadı.
- Haziran 2017’nin sonlarında, İran’daki Ahvaz şehri 53.7 Celsius dereceye çıktı; bu rakam, ülkenin tüm zamanlardaki en yüksek sıcaklığı.
- Mayıs 2017’nin sonlarında, Pakistan’ın batısında yer alan Turbat şehri 53.5 Celsius dereceye ulaşarak, ülkede tüm zamanların en yüksek sıcaklığını kaydetti ve Masters’a göre dünyadaki Mayıs ayı sıcaklık rekorunu kırdı.
The Washington Post
