Çağdaş insanlar, yaşayan en yakın akrabalarımızdan; büyük maymunlardan temel olarak farklılık gösteriyor: Yerde yaşıyoruz, iki ayağımız üzerinde yürüyoruz ve çok daha büyük beyinlerimiz var. Homo cinsinin ilk popülasyonları, yaklaşık 2,5 milyon yıl önce Afrika’da ortaya çıkmış. Halihazırda dik şekilde yürüyorlarmış fakat beyinleri, günümüz insanlarının yaklaşık yarısı boyutundaymış. Afrika’daki bu ilk Homo popülasyonlarının, maymun benzeri ilkel beyinleri varmış; tıpkı nesli tükenmiş ataları australopitekinler gibi. Peki tipik insan beyni ne zaman ve nerede evrimleşmişti?
Zürih Üniversitesi İnsanbilim Bölümü’nde çalışan Christoph Zollikofer ve Marcia Ponce de Leon’un önderliğindeki uluslararası bir araştırma takımı, artık bu sorulara cevap bulmayı başarmış. “Yaptığımız analizler, modern insan beyin yapılarının Afrikalı Homo popülasyonlarında henüz 1,5 ila 1,7 milyon yıl önce ortaya çıktığını gösteriyor” diyor Zollikofer. Araştırmacılar yeni çalışmada bilgisayarlı tomografi yöntemi kullanarak, 1 ila 2 milyon yıl önce Afrika ve Asya’da yaşayan Homo fosillerinin kafataslarını incelemişler. Ardından ise fosil verilerini, büyük maymunlar ve insanlardan alınan referans verilerle karşılaştırmışlar.
İnsan beyni, boyutun dışında özellikle tekil beyin bölgelerinin konumu ve düzenlenmesi yönünden de büyük maymunların beyninden farklılık gösteriyor. Çalışmanın birinci yazarı Marcia Ponce de Leon, “İnsanlara özgü özellikler, çoğunlukla planlama ile karmaşık düşünce ve eylem kalıplarını yürütmekten; nihayetinde de dilden sorumlu olan frontal lobdaki bu bölgelere bağlı” diyor. Bu alanlar insan beyninde önemli ölçüde daha büyük olduğundan, bitişik beyin bölgeleri daha da geriye gitmiş. Çalışma dün Science bülteninde sunuldu.
Zürih Üniversitesi. Ç: O.
