Obezliğin tedavisine yönelik ilaç geliştirme çalışmalarında umut veren haberler var: Virginia Üniversitesinde çalışan bilim insanları, obezliğe sebep olabilen 14 ve kilo almayı önleyebilen üç gen belirlemişler. Bulgular, dünyadaki yetişkinlerin %39’unu etkileyen bu sağlık sorunuyla mücadelede yeni tedavilere yol açabilir.
Fen Bilimleri & Sanat Fakültesi ve Tıp Fakültesi Hücre Biyolojisi Bölümü ile Robert M. Berne Kalp Damar Hastalıkları Araştırma Merkezinde çalışan Eyleen O’Rourke şöyle aktarıyor: “Yüzlerce gen varyantının, obezlik ve diğer hastalıklardan muzdarip bireylerde daha kolay görülebileceğini biliyoruz. Fakat ‘görülmesi daha muhtemel’ demek, bunların hastalığa yol açması demek değil. Bu belirsizlik, obezliğin tedavisine yönelik hedefler belirlenirken popülasyon tabanlı genom biliminin gücünden yararlanılmasında büyük bir engel teşkil ediyor. Bu engelin üstesinden gelmek amacıyla, binlerce genin obezlikteki nedensel rolünü eş zamanlı şekilde test edebilen otomatikleştirilmiş bir veri hattı geliştirdik. Yürüttüğümüz ilk tur deneylerde, obezliğe sebep olan bir düzine gen ve obezliği engelleyen üç gen ortaya çıktı. Kullandığımız yaklaşım ve ortaya çıkardığımız yeni genlerle, obezitenin yükünü azaltacak tedavilerin daha hızlı geliştirilmesini bekliyoruz.”
O’Rourke’un yeni araştırması obezlik, beslenme düzeni ve DNA’mızın kesiştiği karmaşık noktalara ışık tutuyor. Çoğunlukla şeker ve yüksek fruktozlu mısır şurubuyla dolu yüksek kalorili beslenme şekilleriyle yön bulan obezlik, bir salgın halini aldı. Giderek daha hareketsiz hale gelen yaşam şekilleri de büyük bir rol oynuyor. Fakat depolanan yağları ve vücutlarımızın besinleri yakıt olarak ne kadar iyi yaktığını etkileyen genlerimiz de önemli bir paya sahip. Dolayısıyla fazla besini yağa dönüştüren genleri belirleyebilirsek, bunları ilaçlarla etkisiz hale getirmeye ve obezlik ile aşırı yemeyi birbirinden ayırmaya çalışabiliriz.
Genom bilimciler, obezlikle ilişkili yüzlerce gen olduğunu belirlemişler; yani bu genler, obez insanlarda sağlıklı kilodaki insanlara göre az çok daha yaygın. Fakat hangi genlerin kilo alımını doğrudan destekleyerek veya buna yardımcı olarak nedensel bir rol oynadığını belirlemek zor. O’Rourke ve takımı, sapla samanı ayırmak için C. elegans adıyla bilinen naçiz solucanlara yönelmiş. Bu küçük solucanlar, çürüyen bitkilerde yaşamayı seviyor ve mikroplarla ziyafet çekmekten keyif alıyor. Fakat genlerimizin %70’ini de paylaşıyorlar ve insanlar gibi aşırı şekerle beslendiklerinde obez oluyorlar.
Araştırma bu ay PLOS Genetics bülteninde yayımlandı.
Kaynak: Virginia Üniversitesi Sağlık Sistemi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
