Indiana Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışan araştırmacılar, omurilik zedelenmesinden sonra iyileşmeye destek sağlamak üzere merkezi sinir sistemindeki gliyal bir hücre tipini yeniden programlayarak, başarılı bir şekilde yeni nöronlara dönüştürmüşler. Bu gelişme, söz konusu hücreden onarıcı tıp alanında faydalanma potansiyeli bulunduğunu gösteriyor.
Araştırma grubu, bulgularını 5 Mart günü Cell Stem Cell bülteninde yayımladı. IÜ Tıp Fakültesi’nde nörolojik cerrahi araştırma görevlisi ve çalışmanın eş baş yazarı Wei Wu, bilim insanlarının omurilik zedelenmesinden sonra bir NG2 gliya hücresini (merkezi sinir sisteminde destekleyici görev gören bir hücre tipi) düzenleyerek, ilk defa işlevsel nöronlara dönüştürdüklerini söylüyor.
Omurilik zedelenmeleri, Birleşik Devletler’de yüz binlerce insanı etkiliyor ve her yıl binlerce teşhis konuyor. Omurilikteki sinirler, zedelendikten sonra yeniden oluşmuyor ve bu durum, genelde bir insanın kalıcı fiziksel ve nörolojik rahatsızlıklar yaşamasına sebep oluyor.
“Maalesef, önemli iyileşme sağlayan etkili tedaviler henüz geliştirilmedi” diyor Xu. “Bu yeni keşfin, omurilik zedelenmesinden muzdarip kişilere fayda sağlayan ve klinik yönden amaca uygun olan bir onarım stratejisine dönüşmesini umuyoruz.”
Omurilik zedelendiğinde, üç tipi bulunan gliyal hücreler (astrosit, ependimal ve NG2) tepki vererek gliyal yara dokusu oluşturuyor.
“Yetişkin farelerde meydana gelen zedelenmeyi takiben, omurilikte sadece NG2 gliyal hücrelerinin nörojenik potansiyel sergilediği bulundu; fakat olgun nöronlar oluşturmayı başaramadılar” diyor Wu. “Fakat ilginçtir; omurilik yaralanmasından sonra kritik transkripsiyon faktörü SOX2’nin artırılmasıyla, gliyadan nörona olan dönüşüm başarılı şekilde tamamlandı ve gliyal yara oluşumunun azalmasıyla fonksiyonel iyileşmenin artması da buna eşlik etti.”
Xu’nun söylediğine göre bu dönüşüm işleminin iki amacı var: Birincisi, omurilik zedelenmesi sebebiyle kaybolan nöronları değiştirmek üzere nöron oluşturmak ve zarar görmüş dokunun lezyon bölgesindeki gliyal yaraların boyutunu azaltmak.
Wu ise bu keşfin, gelecekte omurilik zedelenmesinin tedavisine yönelik yapılacak çalışmalarda önemli bir hedef teşkil ettiğini söylüyor.
Indiana Üniversitesi Tıp Fakültesi. Ç: O.
