Dünyadaki herkes, renkleri duygularla ilişkilendiriyor. Aslında dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan insanlar, aynı renkleri sıklıkla aynı duygularla bağdaştırıyorlar. 36 bilim insanından oluşan uluslararası bir araştırma takımının altı kıtada ve 30 ülkeden 4.598 katılımcıyla yaptığı detaylı bir anketin sonuçları böyle söylüyor. Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi’nde takım üyesi olan Daniel Oberfeld-Twistel, “Daha önce hiç bu kadar kapsamlı bir çalışma yürütülmemişti” diyor. “Bu araştırma bize kapsamlı bir genel görüş sağlıyor ve duygu-renk ilişkilerinin, dünya çapında şaşırtıcı biçimde benzer olduğunu gösteriyor.”
Psychological Science’ın güncel sayısında yayımlanan araştırmada bilim insanları; katılımcılardan 20’ye kadar farklı duygunun oniki farklı renge atandığı bir internet anketi çözmelerini istemiş. Katılımcılara ayrıca, yaptıkları bu bağdaştırmanın yoğunluğunu da belirtmeleri söylenmiş. Araştırmacılar daha sonra bu verilerden elde edilen ulusal ortalamaları hesaplamış ve bunları, dünya çapındaki ortalamalarla karşılaştırmışlar. “Sonuçlar, küresel çapta kayda değer bir fikir birliği olduğunu gösterdi” diye özetliyor Oberfeld-Twistel. “Örneğin dünya çapında kırmızı rengi, hem olumlu bir duyguyla (aşk) hem de olumsuz bir duyguyla (öfke) güçlü bir şekilde ilişkilendirilen tek renkti.” Diğer taraftan kahverengi, küresel çapta en az duygu tetikleyen renk olmuş. Fakat bilim insanları, bazı ulusal özellikler de belirlemişler. Örneğin beyaz renk, diğer ülkelere kıyasla Çin’de üzüntüyle çok daha yakından ilişkilendiriliyor. Aynı durum, Yunanistan’da mor renginde görülüyor. Oberfeld-Twistel’a göre bunun sebebi, Çin’de cenazelerde beyaz kıyafet giyilmesi ve yas zamanlarında Yunan Ortodoks Kilisesi’nde koyu mor renginin kullanılması olabilir. Bu gibi kültürel değişikliklere ilaveten, iklim de bir pay sahibi olabilir. Başka bir takımın bulgularına göre sarı, az güneş ışığı gören ülkelerde genelde keyif hissiyle daha yakından ilişkilendiriliyor. Bu bağlantı, güneş ışığına daha çok maruz kalan yerlerde o kadar kuvvetli değil.
Dr. Daniel Oberfeld-Twistel’a göre, küresel benzerlikler ve farklılıkların sebebini tam olarak bilmek şu an için zor. “Etki göstermesi muhtemel bir dizi unsur var: Dil, kültür, din, iklim, insan gelişimi geçmişi, insan algısal sistemi…” Renk-duygu ilişkilerinin mekanizmalarına yönelik çoğu temel soru henüz açıklığa kavuşturulmuş değil. Fakat Oberfeld-Twistel tarafından geliştirilen bir makine öğrenim yaklaşımının kullanıldığı derin bir analiz yürüten bilim insanları, tekil ülkeler arasındaki farklılıkların coğrafi uzaklıklara ve/veya buralarda konuşulan diller arasındaki farklılıklara göre arttığını da keşfetmişler. (Makine öğrenimi: Kendisine verilen veritabanı büyüdükçe kendini geliştiren bir bilgisayar programı.)
Kaynak: Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
