Şu an insanlar arasında yayılan ve pek çok insanı hastalığa, hatta ölüme götüren küresel bir enfeksiyon var. Koronavirüsten bahsetmiyoruz. Fakat koronavirüs, bu sinsi belayla el ele gidiyor.
Söz konusu küresel yayılım, araştırmacıların bilgidemi şeklinde adlandırdığı bir şey. Bu şey; kendisiyle beraber sahte haberler, dedikodular ve komplo teorileri taşıyan, insanları tehlikeye atan bir bilgi fazlalığı. Arkadaşlar, aile ve tamamen yabancı insanlar arasında aynı şekilde paylaşılan kötü fikirler ve fena tavsiyeler…
Bir bilgidemi, kuramsal olarak herhangi bir şeye tutunabilir. Bu sefer COVID-19’a tutundu. Üstelik, koronavirüs krizinin halihazırda ciddi tehlikelerini artıran ve genişleten çok büyük bir sorun haline geldi.
Bulaşıcı hastalık araştırmacılarından oluşan uluslararası bir araştırma takımı, yeni bir çalışmada COVID-19’a yönelik yanlış bilgilerin internet ortamlarında nasıl dolaştığını izlemek üzere sosyal medyayı ve haber sitelerini karıştırmış.
COVID-19’la alakalı olan ve toplamda 87 farklı ülkede 25 dilde aktarılan 2.300’den fazla dedikodu, iftira ve komplo teorisi raporu belirlemişler.
Bu yanlış bilgilerin hiçbiri faydalı değilmiş (öyle bir amaç taşısa bile) ve çoğu zararlıymış. Hatta bazı durumlarda ölümcülmüş ve gerçekten trajik bir ölçekte, önlenebilir ölüm ve yaralanmalara yol açıyormuş.
“Örneğin, yüksek yoğunlukta alkol tüketmenin, vücudu dezenfekte edeceğini ve dünyanın çeşitli kısımlarında dolaşan virüsü öldüreceğini söyleyen ünlü bir efsane var” diye yazıyor araştırmacılar.
“Bu yanlış bilgiyi takip eden yaklaşık 800 insan ölmüşken, 5.876’sı hastaneye kaldırılmış ve 60 tanesi ise koronavirüs tedavisi zannedip metanol içtikten sonra tamamen kör olmuş.”
İran merkezli bu olay, bilgidemi ile alakalı ölüm, yaralanma ve kötü durumların en kötü örneği olabilir. Fakat takım çok daha fazla şey bulmuş.
Araştırmacılara göre Türkiye’de 30 kişinin yaşamına mal olan benzer bir olay bildirilirken, Katar’da ise iki kişi yüzey dezenfektanı ve alkol bazlı el temizleyici içerek hayatını kaybetmiş.
Peter Dockrill/ScienceAlert. Ç: O.
