Şempanzelerin, kendi türlerinin ölü üyeleriyle etkileşim kurduğu, ölüleri tekrar ziyaret ettiği ve hatta ağıt benzeri davranışlar sergilediği biliniyor. Fillerin de bunu yaptığı ve hatta fil iskeletleriyle etkileşim kurdukları biliniyor.
Peki şempanzeler, kendi türlerine ait iskeletler karşısında tanıma ve tercih davranışları sergiliyor mu? Bilim camiası daha önce bu konuya pek dikkat etmemiş. Muhtemelen şempanzelerin şempanze iskelet anatomisine dair neredeyse hiçbir şey bilmediği varsayılmış. Yeni karşılaştırmalı tanatoloji alanında ise bu türden sorular araştırılmış.
Andre Gonçalves’in öncülük ettiği ve Kyoto Üniversitesinde çalışan bir araştırma takımı, şempanzelerin türdeş ve türdeş olmayan kafatası görüntülerine yönelik sergilediği görsel dikkati test etmiş.
“Dört farklı türü temsil eden yüzlerin, kafataslarının ve kafatası şeklindeki taşların görüntülerini kullandık” diyor Gonçalves.
Araştırmacılar, şempanze kafataslarının sergilediği yüz benzeri işaretlerin, genel çevre çizgilerinin ve genel göz-burun-diş diziliminin, esasında yüzleri tespit edip işlemek üzere evrimleşen bir beyin bölgesi ağını faaliyete geçirebildiğini tahmin ediyor.
Daha basit anlatmak gerekirse şempanzeler, bir kafatasının şempanzeye benzediğini biliyor gibi görünüyor. Bu durum, beynin yüzleri tespit etme kabiliyetiyle bağlantılı olan sanrı olgusuyla ilişkili.
“Bu yüzden bulutlar ve kayalar gibi cisimlerde gerçek olmayan yüzler görüyoruz” diyor Gonçalves. “Primatların kafatasları ise doğadaki her şey gibi yüze benziyor.”
Bulgular, Afrika filleriyle yürütülen önceki saha çalışmalarıyla uyuşuyor. Karen McComb ile Sussex Üniversitesinde çalışan araştırma takımı, 2006 yılında Afrika fillerinin kafatasları ve fildişlerine diğer tüm uyaranlardan daha fazla ilgi gösterdiğini keşfetmiş.
Fakat iş başındaki mekanizmalar aynı olmayabilir.
Gonçalves’e göre yabani filler, bu kafataslarıyla muhtemelen geçmiş deneyimlerine göre etkileşim kuruyor. Fakat fillerin kafatasları, iletişim kurmalarında önem taşıyan kulaklar ve hortum gibi önemli yüz özelliklerinden yoksun.
“Diğer taraftan şempanzelerin kafatasları, genel yüz dizilimlerini halen koruyor” diyor Gonçalves.
Bulgular üç hafta önce Royal Society Open Science bülteninde sunuldu.
Kaynak: Kyoto Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
