Npas4 adı verilen ve beyin hücrelerindeki uyarıcı ve baskılayıcı girdilerin dengelenmesinde rol oynadığı bilinen bir gen, yapılan yeni çalışmaya göre beynin sirkadiyen saatinin ana zaman tutucusu gibi görünüyor. Teksas Üniversitesi Southwestern Tıp Merkezi’nde çalışan bilim insanlarının dün Neuron bülteninde yayımlanan araştırması, sirkadiyen saatin moleküler mekanizmalarının daha geniş biçimde anlaşılmasını sağlıyor. Bulgular, nihayetinde jet lag, vardiyalı çalışma ve uyku bozuklukları gibi durumların yönetilmesinde yeni tedavilere yol açabilir.
Çalışmanın baş yazarı ve sinirbilim profesörü Joseph S. Takahaşi, “Sirkadiyen saati sıfırlamak için saatin moleküler dişlilerini sıfırlamanız gerekiyor” diyor. “Bu çalışmada Npas4’ün, saatin ışığa göre sıfırlanmasında en önemli beleşenlerden biri olabileceği öne sürülüyor.”
Araştırmacılar beyinde bulunan ve suprakiyazmatik çekirdek (SCN) adı verilen bir bölgenin, sirkadiyen ritimlerin kontrolünden sorumlu olduğunu onlarca yıldır biliyordu. Sirkadiyen ritimler, genelde 24 saatlik bir düzende çalışan çeşitli faaliyet döngüleri. Dr. Takahaşi, bu ritimlerin ışığa göre uyarlandığını açıklıyor. SCN’deki hücreler, gözün ışığa karşı hassas dokusu olan retinanın ilettiği sinyallere cevap veriyor. Fakat bu olgunun moleküler tabanı, şimdiye dek çok iyi anlaşılmamış.
Texas Üniversitesi Southwestern Tıp Fakültesi. Ç: O.
