Eski bir tavsiyeye göre, yatmaya yakın bir bardak sıcak süt içmek uyumanıza yardımcı oluyor. Sütün uyku getirici özelliği, genelde triptofana atfediliyor. Fakat bilim insanları, kazein triptik hidrolizat (CTH) adı verilen sütteki bir peptit karışımının da stresi azalttığını ve uyumayı desteklediğini keşfetmişler. Bulgularını Journal of Agricultural and Food Chemistry bülteninde sunan araştırmacılar, CTH’de tespit edilen belirli peptitlerin günün birinde yeni ve doğal uyku reçetelerinde kullanılabileceğini düşünüyor.
ABD Hastalık Denetim ve Önleme Merkezlerine göre, ABD’deki yetişkinlerin üçte biri yeterli uyku uyuyamıyor. Benzodiazepinler ve zolpidem gibi yatıştırıcı ilaçlar, uykusuzluk şikayetiyle doktora başvuran kişilere yaygın şekilde yazılıyor. Fakat bu ilaçlar yan etkilere sebep olabiliyor ve insanları bağımlı hale getirebiliyor. Pek çok yatıştırıcı ilaç, beyindeki sinir sinyallerini baskılayan bir protein olan GABA reseptörünü etkinleştirerek çalışıyor. Bilim insanları, çeşitli doğal peptitlerin veya ufak protein parçalarının da GABA reseptörüne bağlandığını ve kaygıyı azaltan, uyku getiren etkiler meydana getirdiğini keşfetmişler. Örneğin inek sütünde bulunan ve kazein adını taşıyan bir proteine sindirim enzimi tripsin uygulanması, CTH şeklinde bilinen ve uyku getiren bir peptit karışımı oluşturuyor. Bu karışımın içinde, α-kazozepin (α-CZP) şeklinde bilinen ve söz konusu etkilerin bazılarından sorumlu olabilecek özel bir peptit olduğu belirlenmiş. Araştırmacı Lin Zheng, Mouming Zhao ve meslektaşları, yeni çalışmada CTH’nin içinde başka ve belki de daha güçlü uyku getirici peptitler olup olmadığını merak etmişler.
İlk olarak farelerde yapılan uyku testlerinde CTH ve α-CZP’nin etkilerini karşılaştıran araştırmacılar, CTH’nin tek başına α-CZP’den daha iyi etki gösterdiğini keşfetmişler. Bu sonuç, CTH’de α-CZP dışında uyku destekleyici başka peptitlerin de bulunduğunu akla getirmiş. Araştırma takımı daha sonra kütle tayf ölçüm yöntemini kullanarak, yapılan mide sindirimi canlandırmasında CTH’den salgılanan biyoaktif peptitleri belirlemiş. Sonraki adımda bu peptitler, GABA reseptörüne bağlanma ve kan-beyin bariyerini aşma kabiliyetlerine göre taranmış. En güçlü adaylar farelerde test edildiğinde, YPVEPF adı verilen en güçlü aday hızla uykuya dalan farelerin sayısını %25’e yakın artırarak uyku süresini %400’den fazla yükseltmiş. Araştırmacılara göre umut vadeden bu peptide ilaveten, CTH’de uykuyu başka güzergâhlar üzerinden destekleyebilecek diğer peptitler de araştırılmalı.
Kaynak: Amerikan Kimya Derneği. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
