Günümüzde yaşanan tür kaybı, insan yaşamını besin, su temini, yapı malzemeleri ve enerji kaynakları bağlamında etkiliyor. Bu durum, biyoçeşitlilik üzerinde yapılan en büyük deneylerden biri olan Jena Deneyi ile onaylanmış. Sonuçları Nature Ecology & Evolution bülteninde sunan Jena konsorsiyumu, bitkilerin özelliklerinden ekosistem işlevlerinin tahmin edilebileceğini; bunun yanısıra biyotik ve abiyotik etkileşimlerin tüm karmaşıklığının da dikkate alınması gerektiğini aktarıyor.
Türlerin çeşitliliği, türler arasındaki genetik çeşitlilik ve ekosistemlerin çeşitliliğinin de içerisinde bulunduğu Dünya’nın biyolojik çeşitliliği, insanlar da dahil tüm canlılarda yaşamın temelini oluşturuyor. Bitkilerin büyümesi ve madde döngülerinin istikrarı gibi temel süreçler biyoçeşitliliğe dayanıyor. Fakat biyolojik çeşitlilik sürekli şekilde azalıyor. Araştırmacılara bu kayıp, endişe verici bir boyuta ulaştı. Bu sebeple çok sayıda araştırma ve deney, biyoçeşitliliğin ekosistemler ve bunların insan kaynaklı kullanımının işlevinde taşıdığı önemi kapsıyor.
Biyoçeşitlilik üzerine yapılan en büyük ve en uzun projelerden biri olan ve 2002’den 2019’a kadar yürütülen Jena Deneyi, Almanya Araştırma Vakfı tarafından fonlanmış ve Jena Üniversitesi’nce koordine edilmiş. Deneyde farklı bilim kuruluşlarından gelen araştırmacılar, biyolojik çeşitliliğin çayırlar üzerindeki etkilerini araştırmış. Önemli kimyasal elementlerin döngüleri üzerinde yapılan kapsamlı miktar belirleme çalışmaları ve yer üstü ile yer altı süreçlerin incelenmesiyle, temel mekanizmalar belirlenmiş.
“Jena Deneyi’nde elde edilen bulgular, günümüzdeki tür kaybının insanlık açısından doğrudan sonuçlar taşıdığını onaylıyor. Bunun sonucunda, doğanın görünüşte garanti gibi düşünülen işlevleri kesiliyor” diyor araştırmacılar. Örnekler arasında gıda, kumaş, inşaat malzemeleri ve yakıt için biyokütle üretiminin yanısıra besin döngüleri de var. Bunların değişmesi; seller, kuraklık veya yer altı sularının kirlenmesi gibi ciddi etkiler oluşturuyor. “Bu ilerleyişi durdurmak ve türlerin çeşitliliğini korumak için daha fazla araştırmaya ve bireysel tüketiciden ulusal hükümetlere ve uluslararası kurumlara kadar tüm seviyelerde pratik tedbirlere ihtiyaç var” diye aktarıyor araştırmacılar. Makaleler burada, burada ve burada görülebilir.
Karlsruher Teknoloji Enstitüsü. Ç: O.
