Koku duyusu bozulan veya parozmisi olan kişiler için taze öğütülmüş kahvenin kokusu bile yanan bir çöp kokusu kadar rahatsız edici gelebilir.
Şimdiyse araştırmacılar, neden belli yiyecek ve içeceklerin kokusunun (ve muhtemelen tadının) parozmili kişilere rahatsız edici geldiğini ortaya çıkarmışlar.
Üç gün önce Communications Medicine bülteninde yayımlanan bir araştırmada bilim insanları, kahvede bulunan bazı kuvvetli koku moleküllerinin parozmiyle ilişkili iğrenti hissini tetikleyebildiğini keşfetmişler. Örneğin daha önce hiç duymadığınız en kuvvetli aroma molekülü 2-furanmetanetinol, bu konuda insanların tahammüllerini zorlayan moleküllerden biri.
Kahve aromasını hapseden araştırma takımı, kahve bileşenlerini parozmili kişiler üzerinde test ederek bu kişilerin gösterdiği tepkileri parozmisi olmayanlar ile karşılaştırmış. Parozmili kişiler, kahvede bulunan yüz kadar aroma bileşeni arasında iğrenme hissinden sorumlu olan bileşenleri gösterebilmişler. Bilim insanları, 29 gönüllüyle birlikte yaygın şekilde belirlenen ve parozmiyi tetikleyen 15 bileşen tespit etmiş.
Reading üniversitesi Aroma Merkezi Müdürü ve aroma kimyası yardımcı profesörü Dr. Jane Parker şöyle aktarıyor:
“Bunlar, ‘hepsinin kafada’ olmadığını ve iğrenme hissinin bozuk yiyeceklerdeki bileşenlerle ilişkili olabileceğini gösteren sağlam bulgular. Merkezi sinir sistemi, burundan aldığı sinyalleri yorumlamasının yanında bu konuda da kesin bir rol oynuyor. Parozmik tecrübe, her gün karşılaşılan yiyeceklerin farklı şekilde algılanmasına ve bununla ilişkili iğrenme hissine sebep olan iki mekanizmanın birleşimi.
“Artık yiyeceklerde bulunan belli aroma bileşenlerinin bu özel etkiyi meydana getirdiğini görebiliyoruz. Bu gelişmenin, parozmili insanlara yaşadıklarının ‘gerçek’ olduğunu bilmesi açısından güvence sağlamasını umuyoruz. Tetikleyici olabilen diğer yiyecekleri belirleyebiliyor ve dahası; sorun yaratma ihtimal düşük olan ‘güvenli’ yiyecekleri önerebiliyoruz. yeni araştırma, tetikleyicilerin etkisini önleme ve azaltma bakımından faydalı araç ile stretajiler sağlıyor.”
Eastman Diş Hastanesi ve Londra Milli Kraliyet Kulak, Burun, Boğaz Hastanesinde çalışan diğer araştırmacı Simon Gane ise şöyle söylüyor: “Bu durumu anlama yolunda katetmemiz gereken hâlâ uzun bir yol var. Fakat bu araştırma, burundaki işleyişin yakından incelendiği ilk çalışma. Durumun sinirlerle ve onların almaçlarıyla ilgili olduğunu çünkü söz konusu moleküllerin bu şekilde tespit edildiğini artık biliyoruz.”
Parozmiden muzdarip kişilerde en sık tetikleme meydana getirdiği belirtilen yiyecek ve içecekler arasında şunlar bulunuyor:
- Kahve
- Soğan
- Sarımsak
- Tavuk
- Yeşil biber
Çalışmada GC-Olfaktometri adı verilen bir yöntem kullanılmış. Kahve aroması, çok uzun ve ince bir borunun bir ucundan verilmiş. Aromanın bazı bileşenleri, boru içerisinde diğerlerinden daha hızlı gitmiş. En hızlı bileşenler diğer uçtan ilk çıkanlar olurken, daha yavaş olanlar daha geç çıkmış. Bu sayede gönüllüler, ayrılan bileşenleri tek tek koklayıp tespit etmiş.
Parozminin Avrupa’da 2 milyon kişiyi etkilediği tahmin ediliyor.
Kaynak: Reading Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
