Kısıtlanmış hareket gezegenler arası uzun süreli yolculuklar yapmamızı sağlayabilir, ancak ömrümüzü 120 yıl uzatamayacak.
Avalon uzay aracında, yolcu ve mürettebat Homestead II gezegenine doğru 120 yıllık yolculuklarının son dört ayı hariç, tamamını uykuda geçiriyorlar.
İnsanlık bir başka gezegene yolculuğa çıkmadan önce – ki bu çok yakında gerçekleşebilir – bir sorunun cevaplanması gerekiyor: Astronotlar aylar, hatta yıllar sürecek gezegenler arası yolculuklarında ne yapacaklar?
13 Ocak 2017’de gösterime girecek Uzay Yolcuları (Passengers) filminde 5000 kişiden fazla olan mürettebat, 120 yıl sürecek yolculukları için Avalon gemisinde yerlerini alıyor. Bu uzun yolculuğun adı Homestead II. Fırlatmadan önce, herkes hibernasyon kozalarına yerleşiyor ve 119 yıl 8 ay sürecek olan uykularına başlıyorlar.
Bugünlerde insanlık Jim Preston ve Aurora Lane’in çıkacağı türden bir yolculuğa hazır olmanın yakınından bile geçemez, ancak filmde yer alan bilim kurgu hibernasyon teknolojisi, günümüz gerçekliğine dayanıyor. NASA, SpaceWorks Enterprises isimli, tıpkı filmdeki gibi astronotları yapay bir uyku haline sokacak teknolojiyi araştıran bir şirkete kaynak sağlıyor.
NASA’nın “Mars’a Yolculuk” görevi, 2030’lu yıllarda, mürettebatlı bir araç ile Mars’a gitmeyi hedefliyor. SpaceWorks başkanı ve operasyon direktörü John Bradford, hibernasyon teknolojisinin bu göreve kadar hazır olacağını düşünüyor.
Nasıl Çalışıyor?
SpaceWorks, bu yapay uyutucunun işleyebilmesi için kullanıcının vücut ısısını 32 dereceye düşürdükten sonra vücudun soğuğa karşı savunma mekanizması olan titremeyi devre dışı bırakabilmek adına, yatıştırıcı uyguluyor. Hastaneler, kalp durması gibi travmatik durumlarda hastaya “terapötik hipertermi” ya da “hedefli sıcaklık kontrolü” denilen bu yöntemi uyguluyorlar. Düşürülen sıcaklık hastayı bilinçsiz bir hale getiriyor ve metabolizma hızını azaltıp iskemik hasarı (düşük kan akımında oksijen ve diğer besin maddelerinin eksikliği yüzünden gerçekleşen doku tahribatı) önleyerek bir sinir koruyucu görevi görüyor. Hasta iyileştiğinde, doktorlar vücut ısısını normale döndürerek diğer sorunları incelemeye başlayabilir.
Ancak bu tedaviye maruz kalan hastaların hibernasyon süresi sadece birkaç gün. Test edilen en uzun süre, hastada uzun vadeli veya kalıcı herhangi bir hasarın gözlemlenmediği, Çin’de gerçekleşen 14 günlük bir çalışma. Bradford, SpaceWorks’ün günümüz teknolojisini geliştirerek bu süreyi sağlıklı bir insan için daha da uzatabileceğini düşünüyor. “Kulağa geldiğinden çok daha gerçekçi, ancak hala birçok soru ve yapılması gereken birçok geliştirme var,” diyerek eksiklikleri kabul ediyor.
Mars görevinde mürettebatın uyku çizelgesi buna benzer şekilde olabilir.
Bradford, Uzay Yolcuları filmindeki gibi tek ve uzun bir uyku yerine mürettebatın iki hafta sürecek aşamalı durağan süreçlerden geçebileceklerini belirtiyor. İki haftalık hibernasyonun ardından mürettebat ayıltılacak, birkaç gün boyunca dinlenerek gücünü toplayacak ve yeni bir döngü için yeniden hibernasyona dönecek. “Medikal ekibimiz, döngülerin uzunluğundan çok bunu kaç kere tekrar edebilecekleri konusunda endişeliler,” diyor Bradford, “çünkü belirlenen hibernasyon süresinde uyandıktan sonra herhangi bir kalıcı hasar gözlemlenmedi.”
Filmde bir bilgisayar geminin fonksiyonlarını ve mürettebatın durumunu kontrol ediyor. Gerçekte ise Bradford’ın öngörüsüne göre özellikle ilk testlerde gemide en az bir kişi uyanık kalarak sistemlerle ve mürettebatla ilgilenmeli. Elbette teknoloji daha iyiye gittiğinde, SpaceWorks süreci git gide arttırarak astronotları Mars’a yolculuğun tamamında uykuda tutmaya çalışacak. Astronotlar bilinçsiz oldukları süre boyunca besin dolu, serum takviyesi ile hayatta tutulacak.
SpaceWorks’ün yükü azaltıp alanı verimli kullanabilmek için teklif ettiği gemi tasarısı. Hibernasyon modülleri orta kısımda yer alıyor.
Filmde, Avalon’u inşa eden ve çalıştıran Homestead şirketinin aksine, SpaceWorks yaşlanma sürecini durdurmayacak veya insan ömrünü uzatmayacak. Eğer film gerçek olsaydı, Avalon’un yolcuları gidecekleri yere vardıklarında 120 yıl daha yaşlı olurlardı.
Teknoloji uzun süreli uzay yolculuklarını çok daha verimli hale getirebilir. Avalon boyut ve ihtişam konusunda Titanic’le yarışır seviyede olsa da, SpaceWork gemide her bireyin ihtiyaç duyacağı alanı küçültmek adına harıl harıl çalışıyor.
Astronotlar uykudayken yaşam alanlarına yapılması gereken masraf büyük ölçüde düştüğünden, arta kalan yatırım mürettebatı koruyacak daha kalın radyasyon kalkanlarına ve yolculuk sürecini hızlandırmak adına teknolojiye harcanabilir. “Temel amacımız insanları mümkün olan en küçük alana sığdırabilmek ve besin ve diğer tüketilebilir ürünlerin miktarını ihtiyacı karşılayabilecek en az seviyeye getirebilmek” diyor Bradford. SpaceWorks, kuruluma bağlı olarak bir NASA aracının ağırlığını %52-68 oranında azaltabileceklerini düşünüyor.
Küçük uzay araçları evreni araştırmayı çok daha ucuz hale getirebilir, bu da uzun vadede bizi gezegenler arası, gerçek keşiflere çok daha yakınlaştırır.
Çeviren: Ceren Güzelgün
