Geç ortaçağ tarihinin en büyük gizemlerinden biri de, 985 yılında Grönland’ın güneyinde başarılı bir yerleşim sergileyen vikinglerin 15’inci yüzyılın başlarında burayı neden terk ettikleriydi. Genel görüş uzun bir süredir Küçük Buzul Çağı’yla ilişkili düşük sıcaklıkların, kolonileri sürdürülemez hale getirdiği yönündeydi. Fakat Amherst – Massachusetts Üniversitesinin öncülüğünde yürütülen ve üç gün önce Science Advances bülteninde yayımlanan yeni çalışma, bu eski kuramı alaşağı ediyor. Vikinglerin Grönland’dan gitmesine katkıda bulunan etmen sıcaklıkların düşmesi değil, kuraklık olmuş.
Vikingler Doğu Yerleşkesi adını verdikleri Grönland’a 985 yılında yerleştiklerinde, çalılık arazileri temizleyip hayvanlarını otlatmak için çim ekerek gelişme fırsatı elde etmişlerdi. Doğu Yerleşkesi’nin popülasyonu, yaklaşık 2.000 sakine ulaşınca zirve yapmış fakat 400 yıl kadar sonra epey hızlı bir çöküş yaşamıştı. İnsanbilimciler, tarihçiler ve bilim insanları onlarca yıldır, Doğu Yerleşkesi’nin kaderinin Grönland’da tarım yapmayı imkansız hale getiren Küçük Buzul Çağı’nın başlangıcıyla çizildiğini düşünmüştü.
Fakat yerbilimleri profesörü ve makalenin eş yazarı Raymond Bradley, “Bu çalışmadan önce gerçek Viking yerleşim bölgelerine yönelik hiçbir veri yoktu ve bu bir problem teşkil ediyordu” diyor. Önceki çalışmalarda Grönland’ın tarihsel sıcaklıklarının yeniden oluşturulması için kullanılan buzul çekirdeği verileri, 1.000 kilometre güneyden ve 2.000 metre yükseklikten alınmış. “İklimin, Viking tarlalarına yakın yerlerde nasıl bir çeşitlilik gösterdiğini araştırmak istedik” diyor Bradley. Araştırdıklarında ise şaşırtıcı sonuçlar elde etmişler.
Çalışmayı yerbilimleri doktorasını yaptığı sırada yürüten doktora sonrası araştırma görevlisi Boyang Zhao, “Keşfettiklerimize göre Grönland’ın güneyindeki Viking yerleşimi süresince sıcaklıklar pek değişmese de, iklim zamanla kuraklaşmış” diyor.
Kaynak: Amherst – Massachusetts Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
