Avustralya’da bulunan 2,5 milyar yaşındaki kayalar üzerinde yürütülen yeni bir analiz, volkanik patlamaların deniz mikroorganizmalarında nüfus artışını harekete geçirerek atmosfere üflenen ilk oksijenleri meydana getirmiş olabilir. Bu durum, Dünya’nın ilk zamanlardaki atmosferine yönelik mevcut hikayeleri değiştirebilir. Erken dönemli atmosferdeki çoğu değişimin, jeolojik veya kimyasal süreçler tarafından kontrol edildiği varsayılıyor.
Dünya tarihinin ilk zamanlarına odaklanan araştırma, dünya dışı yaşam ve hatta iklim değişimi bakımından da çeşitli sonuçlar doğurabilir. Washington Üniversitesi (UW), Michigan Üniversitesi ve diğer kurumların öncülüğünde yürütülen çalışma, bu ay PNAS bülteninde yayımlandı.
UW’de Dünya ve uzay bilimleri doktora öğrencisi olan birinci yazar Jana Meiksnerova şöyle aktarıyor: “Geçtiğimiz onlarca yılda Dünya ile yaşamın evrimi arasında epey miktarda bir bağlantı olduğu ortaya çıktı. Peki bildiğimiz şekliyle Dünya üzerindeki yaşamın evrimine olanak sağlayan belirli bağlantılar neler?”
Dünya’nın atmosferi, ilk zamanlarında hiç oksijen barındırmıyor ve varsa bile oksijen soluyan çoz az yaşam formu barındırıyormuş. Dünya’nın atmosferi yaklaşık 2,4 milyar yıl önce; muhtemelen fotosentez yapan, karbondioksiti ve suyu oksijene dönüştüren yaşam formlarındaki patlamadan sonra oksijen bakımından kalıcı şekilde zengin hale geldi.
Fakat Arizona Eyalet Üniversitesi’nde çalışan ve Batı Avustralya’daki McRae Şeyl Dağı’ndaki kayaları analiz eden eş yazar Ariel Anbar, 2007 yılında sunduğu bulgularda yaklaşık 50 ila 100 milyon yıl önce, oksijen atmosferde kalıcı bir sabit haline gelmeden önce kısa vadeli bir oksijen yayılımı olduğunu göstermiş. Yapılan daha yeni araştırmalarda ise öncesinde başka kısa vadeli oksijen artışları olduğu doğrulanmış ancak bunların yükseliş ve düşüşü açıklanmamış.
Yeni araştırmada Michigan Üniversitesi’nde görev yapan ve eş yazar Joel Blum’un öncülüğünde çalışan bilim insanları, aynı antik kayaları yoğunluk ve (volkanik patlamalarda yayılan) cıva elementindeki nötron miktarı bakımından analiz etmişler. Büyük volkanik patlamalar, atmosferin üst kısmına cıva gazı püskürtüyor. Bu gaz, günümüzde yağmurla birlikte tekrar Dünya yüzeyine inmeden önce bir ya da iki yıl dolaşıyor. Yeni analiz, oksijendeki bu geçici artıştan önce cıva seviyesinde birkaç milyon yıllık bir yükseliş olduğunu gösteriyor.
Hannah Hickey/Washington Üniversitesi. Ç: O.
