Ölüleri gömmek, Neandertallerin de uyguladığı bir faaliyet miydi; yoksa bu sadece kendi türümüze özgü bir buluş muydu? Birinci hipotezi destekleyenler işaretler olsa da, bazı bilim insanları şüpheci kalmaya devam ediyordu. Ancak birden çok bilim dalını kapsayan bir araştırma takımı, çeşitli ölçütler kullanarak ilk defa Neandertal bir çocuğun Fransa’nın Dordogne bölgesindeki Ferrassie arkeolojik sit alanında ve muhtemelen 41.000 yıl önce gömüldüğünü gösteriyorlar. Çalışma, dün Scientific Reports bülteninde yayımlandı.
Avrasya’da keşfedilen ve gömülmüş halde duran çok sayıda Neandertal iskeleti, bazı bilim insanlarının tıpkı bizim gibi Neandertallerin de ölüleri gömdüğü sonucunu çıkarmasına yol açmış. Ancak 20’nci yüzyılın başında bulunan en iyi korunmuş iskeletlerin büyük çoğunluğunun çağdaş arkeolojik yöntemler ile çıkarılmaması sebebiyle, bazı uzmanlar duruma kuşkuyla yaklaşmış.
Bu çerçevede uluslararası bir araştırma takımı, Fransa’daki en meşhur Neandertal bölgelerinden biri olan La Ferrassie kaya sığınağı Dordogne’den çıkarılan bir insan iskeletini analiz etmiş. 20’nci yüzyılın başında altı Neandertal iskeleti keşfedildikten sonra bölgede, 1970 ile 1973 yılları arasında yaklaşık iki yaşındaki bir çocuğa ait olan yedinci iskelet ortaya çıkmış. Bu örnekle ilişkilendirilen koleksiyonlar, neredeyse yarım yüzyıl boyunca Fransa Ulusal Arkeoloji Müzesi arşivlerinde incelenmeden durmuş.
Yakın zaman önce birden fazla bilim dalını kapsayan bir araştırma takımı, kazı defterlerini yeniden açıp bu malzemeleri inceleyerek, kazı sırasında belirlenmeyen 47 yeni insan kemiği olduğunu ve bunların kesin olarak aynı iskelete ait olduklarını ortaya çıkarmış. Bilim insanları koruma durumu, proteinler çalışmaları, genetik, tarihleme vb. yöntemler yardımıyla kemiklerde detaylı bir analiz de yürütmüş. İskelete ait daha fazla parça bulma umuduyla La Ferrasie’ye yeniden gitmişler fakat hiç yeni kemik keşfedilmemiş. Ancak önceki araştırmacıların tuttuğu defterleri kullanan bilim insanları, insan kalıntılarının ve bunlarla ilişkili nadir hayvan kemiklerinin uzamsal dağılımını yeniden oluşturup yorumlamış.
Araştırmacılar bu iskeletin, batıya eğimli bir çökelti katmanında gömülü olduğunu (doğuya eğimli kafa, alt karından daha yüksekte duruyormuş); bölgedeki diğer stratigrafik katmanların ise kuzeydoğuya eğimli olduğunu göstermişler. Nispeten saçılmamış halde duran kemikler, anatomik konumlarında kalmışlar. Aynı katmanda bulunan bizon ve diğer otobur kemiklerinden daha iyi korunan bu kalıntılar, ölümden sonra yapılan hızlı bir defin faaliyetini gösteriyor. Üstelik bu katmanın içerikleri, civardaki çökeltilerden daha eski. Son olarak proteinlere göre insan olduğu ve mitokondriyal DNA’sına göre Neandertal olduğu belirlenen ufak bir kemik, karbon-14 yöntemi kullanılarak doğrudan tarihlenmiş. Yaklaşık 41.000 yıllık olan bu kemik, doğrudan tarihlenen en yeni Neandertal kalıntılarından biri olma özelliğini taşıyor.
CNRS. Ç: O.
