Cuma günü ABD hükümetinin yayımladığı bir çalışmada aktarılanlara göre COVID-19 enfeksiyonu kapan insanlar, hanehalkı üyelerinin yaklaşık yarısına hastalık bulaştırıyor. Yetişkinlerin virüs bulaştırma ihtimali ise çocuklardan sadece biraz daha fazla.
ABD Hastalık Denetim ve Önleme Merkezleri’nce (CDC) yayımlanan yeni makale, hastalığın hanehalkındaki bulaşma oranının belirlenmeye çalışıldığı son araştırma. Önceki araştırmalar geniş oranda değişkenlik gösterse de, yetişkinlerin genel olarak çocuklardan daha fazla bulaştırdığını öne sürüyordu.
CDC’nin yürüttüğü bu yeni araştırma, Tennessee eyaletinin Nashville şehrinde ve Wisconsin eyaletinin Marshfield şehrinde laboratuvar onaylı koronavirüs enfeksiyonu bulunan ilk hastaların veya “endeks” vakalarının Nisan 2020’den itibaren tespit edilmesini kapsıyor.
Hem bu endeks hastalarına, hem de bu hastaların hanehalkı üyelerine eğitim verilerek; belirti günlüklerini 14 gün boyunca uzaktan doldurmaları ve kendi kendilerine numune toplamaları sağlanmış. Bu numuneler ya sadece burun sürüntülerini, ya da burun sürüntüleri ve tükürük örneklerini kapsıyormuş.
Çalışmaya kaydedilen 101 endeks hastasına ait toplam 191 hanehalkı bağlantısı, endeks hastasında hastalığın başladığı gün hiç belirti göstermediğini bildirmiş.
Takip eden dönemde, 191 bağlantıdan 102 tanesinin SARS-CoV-2 testi pozitif çıkmış ve “ikincil enfeksiyon oranı” yüzde 53 olmuş.
İkincil enfeksiyon oranı 18 yaş üstü endeks hastalarında yüzde 57 iken, 18 yaş altı endeks hastalarında ise yüzde 43’e düşmüş.
Genel olarak çocuklarda, yetişkinlerden çok daha düşük endeks hastası varmış (20’ye 82). Bu durum, sonuçların 18 yaş altı kişilerde genelleştirilmesini zorlaştırıyor.
Hanehalkı özellikleri açısından, yatak odası başına düşen medyan üye sayısı bir iken; endeks hastalarının yüzde 69’u hastalık başlamadan bir gün önce, yüzde 40’ı ise hastalık başladıktan sonraki gün bir veya daha fazla hanehalkı üyesiyle aynı odada dört saat veya daha fazla zaman geçirdiğini bildirmiş.
Endeks hastalarının yüzde 40’ı hastalık başlamadan önce, yüzde 30’u ise hastalık başladıktan sonra bir veya daha fazla hanehalkı üyesiyle aynı odada uyuduğunu bildirmiş.
Bildirilenden daha yüksek
Bulguları yorumlayan araştırmacılar şöyle yazıyor: “Sistematik ve günlük takiplerin de yer aldığı ve halen devam eden bu ileriye dönük çalışmada, hanehalkı üyeleri arasındaki SARS-CoV-2 bulaşı yüksekti ve ikincil enfeksiyon oranları, önceden bildirilenlere göre daha fazlaydı.”
“Endeks hastası yetişkin de olsa, çocuk da olsa; azımsanamayacak miktarda bulaş meydana gelmişti” diye ekliyor araştırmacılar.
Çalışmada elde edilen bir diğer önemli bulgu da, doğrulanmış enfeksiyonları bulunan hanehalkı üyelerinin yarısına yakınının, enfeksiyon ilk tespit edildiği zaman belirti yaşadığını bildirmesiymiş. Pek çoğu da, yedi günlük takip süreci boyunca hiç belirti yaşamadığını bildirmiş.
Bu sonuçlar, belirti göstermeyen ikincil bağlantılarda bulaş olasılığının altını çiziyor.
Başka ülkelerde yürütülen diğer çalışmalarda, hanehalkında bazı zamanlar daha düşük enfeksiyon oranları bulunmuş.
CDC bu durumun, söz konusu çalışmalarda yeterince takip yapılmamasından veya bu hastaların, evleri dışındaki tesislerde izole edilmesinden ya da daha fazla maske kullanmasından kaynaklanabileceğini söylüyor.
COVID-19 kapmış olabileceğini düşünen insanların, kendilerini evdeki diğer insanlardan izole etmesi, mümkünse farklı bir yerde uyuması, farklı bir banyo kullanması ve bir maske takması öneriliyor.
Virüse maruz kalan insanlar geç kalmamalı ve geçirdikleri enfeksiyon test ile onaylanana kadar kendilerini izole etmeli.
Çalışmada yer alan önemli bir sınırlama da, endeks hastasının kim olduğunu belirlemenin zor olabilmesiymiş.
Kayıt aşamasında alınan numunelerde testleri pozitif çıkan fakat sonuçlarının onaylanması biraz zaman alan 54 hanehalkı üyesinin hariç tutulması amacıyla, yapılan hesaplamalar değiştirilmiş ancak bu sefer genel ikincil enfeksiyon oranı yüzde 35’e düşmüş.
Yine de, belirtilerin ilk görüldüğü kişinin endeks hastası olması daha muhtemel görülüyor.
Yazar: Signe Dean/ScienceAlert/Fransa Haber Ajansı. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
