İyi şanslar.
Araştırmacılar, dişi içten dışa yenileyebilen ve muhtemelen yapay dolgu ihtiyacını azaltan yeni bir ilaç belirlediler.
İlaç, önceden Alzheimer hastalığının klinik deneylerinde kullanılmıştı ve şimdi, dişin kendini doğal şekilde iyileştirme yeteneğini geliştiriyor gibi görünüyor. İlaç, dişin pulpa merkezindeki kök hücreleri harekete geçirerek, zarar görmüş bölgeyi, dişin büyük bölümünü oluşturan sert dentin maddesini yeniden üretmeye teşvik ediyor.
King’s College London Üniversitesi’nden baş yazar Paul Sharpe şöyle söylüyor: “Bizim yaklaşımımızın basitliği, hem pulpayı korumayı hem de dentini eski onarmayı sağlayarak, büyük çürüklerin doğal tedavisi için klinik bir diş ürünü olarak bu ilacı ideal hale getiriyor.”
“Ek olarak, Alzheimer hastalığının klinik deneylerinde zaten denenmiş olan bir ilacı kullanmak, bu diş tedavisini kliniklere hızlı bir şekilde getirmek açısından gerçek bir fırsat sağlıyor.”
Bir diş travma veya çürükler gibi şeylerle zarar gördükten sonra, merkezindeki yumuşak pulpa dış etkenlere maruz kalabiliyor ve enfeksiyon tehlikesini artırıyor.
Vücutlarımız bunu önlemek için, dıştaki maddelerin içeri ulaşmasını engellemeye yardımcı olan inci bir dentin katmanı oluşturuyor (bir dişin hacmini oluşturan sert, sabit doku).
Fakat bu işlem, geniş çürükleri, zedelenebilir pulpayı açığa çıkarmaktan alıkoymaya yetmiyor, bu yüzden diş hekimleri çürüğü oyuyorlar ve ardından bu bölgeye yapay dolgular dolduruyorlar; bu tedavi geçmişte işe yarıyordu, fakat ideal bir şey değil.
Sharpe, The Guardian gazetesinden Hannah Devlin’a şöyle söylüyor: “Diş, sadece bir mineral yığını değildir, kendi fizyolojisi vardır. Canlı bir dokuyu hareketsiz bir çimento ile değiştiriyorsunuz.”
“Dolgular işe yarıyor, fakat diş kendini iyileştirebilirse, bu elbette en iyi yoldur. Dişin bütün diriliğini geri verirsiniz.”
Sharpe ve takımı, bir dişin içindeki kök hücrelerini normalden daha fazla dentin üretmeleri amacıyla canlandırmak için, Alzheimer ilacı Tideglusib‘i kullanabileceklerini ve bu sayede hiç bir yabancı madde ekleme ihtiyacı olmadan bütün yapıyı yenileyebileceklerini buldular.
Diğer bir deyişle, dolgulara gerek yok.
Araştırmacılar, bunu anlamak amacıyla farelerdeki hasarlı dişler üzerinde Tideglusib kullanarak, kök hücreleri harekete geçmeleri için nasıl teşvik ettiğine baktılar.
İlaç, Tideglusib moleküllerine batırılmış ve biyolojik olarak çözünebilen bir kolajen süner kullanılarak çürüğe uygulandı ve sonra hepsi içeriye kapatıldı.
Takım, birkaç hafta sonra kolajen süngerin bozunduğunu ve dişin, boşluğu oluşturacak kadar dentini yeniden ürettiğini gördü.
İşlem, normal çürük doldurmaya çok benziyor, fakat doktorlar yapay bir dolgu koymak yerine, doğal dentinin büyümesini teşvik ederek, uzun vadede daha sağlıklı dişlere yol açıyorlar.
Çalışmaya katılmayan İngiltere’deki Birmingham Üniversitesi’nden ağız hücresi biyoloğu Ben Scheven, The Guardian‘a şöyle konuşuyor: “Dişçilik sadece doldurmak ve delmekle ilgili değildir, ayrıca dişleri sağlıklı tutmakla da ilgilidir.”
“Özellikle bu erişilebilir ve ucuz bir tedavi olduğundan, bunun klinikte kullanıldığını hayal edebiliyorum.”
Yöntemin şimdiye kadar sadece farelerde denendiği göz önüne alınırsa, sonuçların insanlarda tekrarlanıp tekrarlanamayacağını doğrulamak için pek çok araştırmanın daha yapılması gerekiyor, bu yüzden şimdilik beklemek zorundayız.
Takım, bir sonraki sefer sıçanlara ilerlemeyi planlıyor ve eğer o sonuçlar olumlu olursa, insan deneylerinin eli kulağında olabilir.
İyi haber ise, işlemlerde kullanılan Tideglusib ve kolajen süngerlerin, diğer tedaviler için klinik deneylerden geçmiş olması. Bu durum, eğer yöntem insanlarda test edilmeye başlanabilirse, muhtemelen süreci hızlandıracak.
Dolguları uygulama şeklimizi geliştirme gayreti sadece bu kadar değil; 2015 yılında İngiltere’deki bir diğer takım, kök hücreleri uyarmak ve benzer bir dentin büyümesini tetiklemek amacıyla bir dişe eklenebilen bir ‘pulpa başlığı’ geliştiriyor olduklarını duyurmuşlardı.
Ayrıca, 2015 yılında bu sefer Avustralya’daki araştırmacılar tarafından yapılan başka bir çalışmada, çürükler oluşmadan önce, diş çürümesinin yüksek yoğunluklu bir florid cilasıyla tersine çevrilebileceği ve bu sayede muhtemelen en başta gereken tedavi miktarının azaltılacağı bulunmuştu.
Bu seçeneklerin yerel diş hekimimizde mevcut olmasından önce hâlâ gidilecek uzun bir yolumuz var, fakat araştırmacılar, gelecekte ağız bakımını daha az korkutucu yapmaya kararlı. Bu durum, delgiden korkan milyonlarca insan için iyi haber olmalı.
Çalışma, Scientific Reports bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
İnsanlarda denediler mi ? Konu hakkında yeni bir haber var mı ? Oyuk ve çürük olan dişteki çürüğüde eski haline getirip tamamen iyileştirebiliyor mu ?
Birde bu ilacı herhangi bir eczanede tideglusib ve kolojen sünger diye söylediğimizde bululabilir ve dişe uygulayabilir miyiz ? En azından tideglusib bulunabilir mi ?