Kimya öğrencileri bir bileşim üzerinde çalışıyor.
Serbest yatırım fonu yöneticisi Martin Shkreli farmakolojik bir fırsatçıya dönüşerek varolan bir ilacın fiyatını anormal derecede çok artırarak ülke tarihine geçti. Daraprim özellikle HIV hastalarında görülen toksoplazmazı tedavi etmek için kullanılan bir ilaç olmakla beraber bazı durumlarda anti-malaryal olarak da kullanılabilir. Shkreli’nin sahibi olduğu Turing Pharmaceuticals 2015 yılında ilacı satın aldıktan sonra ilacın fiyatı 13.50 dolardan 750 dolara yükseldi. Kasım ayında Avusturya’nın Sidney kentinde bulunan lise öğrencileri Daraprim’e alternatif olarak dozu 2 dolar olan bir ilaç ürettiler.
Inverse dergisinden;
Sidney Grammar Okulu’ndaki öğrenciler çarşamba günü Royal Avustralian Chemical Institute NSW Organik Kimya Sempozyum’unda çalışacaklarını duyurdular. Çalışmaları kimya öğretmenleri ile Sidney Üniversitesi’nde kimyager olan Ph.D. Alice Williamson’ın Open Source Malaria adlı bir website ile işbirliği sayesinde yapıldı. Bu platform uygun ilaçları kullanarak sivrisinek kaynaklı hastalıkların tedavisi için kurulmuştur.
Pirimetaminden sentezledikleri maddeyi spektroskopi yöntemi ile test ettiklerinde sonuç sentezledikleri madde Shkreli’nin ilacıyla aynıydı.
Öğrenciler işe 37 dolar olan asetonitril (4-klorofenil) ile başladılar ve buradan 3,7 gram pirimetamine kadar indiler. Kimya öğretmenlerine göre öğrenciler bunu patenti alınan metoda göre çok farklı şekilde yaptılar ve tehlikeli bileşikleri kullanmaktan sakındılar. Bu da fiyatı düşüren asıl etmen oldu.
Shkreli bu olay karşısında Twitter’dan küstahça şunları yazdı:
Okul laboratuvarından bir kez bir bileşik yapmakla geniş ölçekte üretim yapmak ve engelleri düzenlemek aynı şey değildir.
https://twitter.com/MartinShkreli/status/804448690110726144?ref_src=twsrc%5Etfw
“Asla ve asla aşçılık oyununuzu benimkiyle karıştırmayın. En yüksek verim, en iyi saflık, en çok ölçek… Bu sentez oyununu kilitledim.”
Shkreli gelecek yüzyıllarda STEM eğitimi ile ilgili bir demecini kendini beğenmiş bir şekilde okurken ki videosunu Youtube’a yükledi. Video’da Avusturya’daki öğrenciler ile geçen yıl okula saat getirdiği için bomba yapma şüphesiyle tutuklanan Ahmed Mohamme’i (Irving, Teksas) kıyasladı. İnternet üzerinden gençler arasında kavga çıkarma geleceğin bilim adamlarını, mühendislerini matematikçilerini cesaretlendirme konusunda tuhaf bir yol ve Shkreli’nin üzerini kapattığı nokta: okul laboratuarında öğretmenlerin yardımı ile bir bileşik yapmak onu marketten getirmekten oldukça farklı.
Shkreli hala Avustralyalı öğrencilerin yaklaşımına kızgın. Shkreli’nin kaçırdığı nokta; patentlenen bir yol dışında bileşiği elde etmenin başka yolları da vardır fakat ölçeklendirilirken, test edilirken ve etiketlenirken fiyat, ilaç şirketleri tarafından saklanır. Formülü belli olan hiçbir ilacın hayat kurtarması için maliyetinin yüzde 5000 kat artmasına gerek yoktur.
Çeviren: Merve Gültan
