Geçtiğimiz 150 yılda paleontologlar dinozorlar hakkında birçok soru sordu. Ancak en popüler olan soru, “dinozorlar sıcak kanlı mı soğuk kanlı mı?” oldu. Aslında sorunun cevabını bulmak çok basit. Dünya’nın herhangi bir yerinde yaşayan bir dinozor bulup onun vücut ısısını ölçeceksiniz. Elbette 65 milyon yıl önce yok olmuş olan dinozorları hala var sanmıyorsanız, dinozor aramaya kalkmazsınız ve sorunun cevabını farklı yollarla vermeye çalışırsınız.
Yok olmuş bir türün sıcak kanlı mı soğuk kanlı mı olduğunu öğrenmek gerçekten çok zor. Öyleyse bu tartışma nasıl son bulacak? Tartışmayı kim kazanacak? Nature Communications’da yayınlanmış bir makalede, bu soruya cevap bulabilecek basit bir yol önerilmiş: Milyonlarca yıl önce, bir dinozorun geride bıraktığı bir yumurtanın kabuğuna bakın!
Yumurta kabukları kalsiyum karbonattan oluşmaktadır. Kabuğun bileşimi türler arasında farklılık gösterse de her yol aynı kapıya çıkıyor. Araştırmayı yürüten ekip de, karbon 13 ve oksijen 18 izotoplarından oluşmuş olan bir yumurta kabuğunu incelediler.
Kuşlar ve dinozorlar milyonlarca yıl önce ayrılmış olsalar da yumurtalar hala aynı özellikler paylaşıyor. Dişinin bedeninde eşit zaman aralıklarında kalıyorlar, kabukları kalsiyum karbonat kaplı yumurtalar yumurta kanalında oluşturuluyor. Soğuk kanlılarda yumurtalarda bulunan izotoplar birbirine yakın kümelenirken, sıcak kanlılarda aralarında boşluklar oluyor. Ekip de araştırmayı bu özelliği göz önünde bulundurarak gerçekleştirdi.
Dünya üzerinde nesli devam eden sürüngenlerden ve kuşlardan aldıkları yumurtayı inceleyerek canlının soğuk kanlı mı sıcak kanlı mı olduğunu tahmin eden ekip sonraki aşamada dinozor yumurtalarını incelemeye karar verdi. Uzun boyunlu bir souropod dinozorun yumurtasını incelediklerinde yumurtanın yaklaşık olarak 38 derece C’da üretildiğini buldular. İnceledikleri diğer yumurta ise bir oviraptor yumurtasıydı. Onun da 32 derece C’da üretildiğini gördüler. Fosil incelemeleri sonucunda dinozorların yaşadığı zamanın ortalama sıcaklığının yaklaşık olarak 26 derece C olduğu biliniyor. Yani, bulgulara göre dinozorlar bulundukları ortamdan daha sıcaklar.
“Öyle görünüyor ki, dinozorlar ısı üreterek sıcaklıklarını ortamın üzerine çıkarabiliyorlar. Ancak ortam sıcaklığı yükseldikçe bunu gerçekleştirmeleri zorlaşıyor. Ayrıca bu, vücut ısılarını kuşlar kadar başarılı şekilde ayarlayabildikleri anlamına gelmiyor. Eğer bir nebze sıcak kanlılar ise avlanmak ve avdan kaçmak için daha fazla fizyolojik imkanları var demektir” diyor araştırmanın liderlerinden Robert Eagle.
Bu, uzun soluklu bir tartışmanın son sözü değil. Bir süre de son söz söylenecekmiş gibi durmuyor. Ancak bilim bu, belli olmaz! Araştırma hakkında da söyleyebileceğimiz en net şey, cevap için güzel bir alternatif oluşturmuş olmaları.
