Bilim insanları Google Trendler verilerini kullanarak, koronavirüs vakalarını erkenden tespit ediyorlar.
Kendinizi ve sevdiklerinizi COVID-19 belirtilerine karşı takip ederken, bağırsak sisteminizi unutmayın. Araştırmacıların bulduklarına göre mide bağırsak sorunları; hem erken bir COVID-19 belirtisi, hem de diğer belirtiler gittikten sonra uzun süre devam edebilen bir belirti olabilir. Massachusetts Hastanesi’nde çalışan bir grup, Google’da mide bağırsak sorunlarına yönelik yapılan aramaların, önemli COVID-19 bölgelerini erken tespit etmede kullanılıp kullanılamayacağını düşünmüş.
Temmuz ayında Clinical Gastroenterology and Hepatology bülteninde yayımlanan makalenin ortak yazarı olan Kyle Staller, “Mide bağırsak sorunları, COVID-19’un sadece bir bölümü” diyor. Fakat bunların göze çarpan belirtiler olduğunu söylüyor; insanlar elbette ishal olduklarında veya kustuklarında bunu fark edeceklerdir. Staller ve meslektaşları, halk sağlığı uzmanlarının 2009’daki H1N1 salgınında başarıyla yararlandığı bir yöntemi kullanabileceklerini düşünüyor: Kolayca bulunabilen ve isimsizleştirilmiş Google Trendler verilerine bakarak, mide bağırsak belirtilerine yönelik yapılan aramaların nerelerde zirveye ulaştığını görebilirler.
Takım Google Trendler verilerine bakarak, 20 Ocak’tan 20 Nisan 2020’ye kadar olan tarihlerde bir dizi belirtiye yönelik yapılan aramaları incelemiş. Agüzi (tat duyusu kaybı), iştah kaybı ve ishal için yapılan aramaların; yaklaşık dört haftalık bir gecikmeyle birlikte New York ve New Jersey gibi ilk enfeksiyon oranlarının yüksek olduğu eyaletlerdeki COVID-19 vaka sayılarıyla bağlantılı olduğunu keşfetmişler. Bu sinyaller, diğer belirtilerde o kadar belirgin değilmiş.
“Bence bir uyarı olarak, Google’ın iyi ve doğru bir saha epidemiyolojisi olmadığını söylemek önem taşıyor” diyor Staller. Fakat kendisi ve meslektaşları, Google Trendler arama verisinin, ikinci bir COVID-19 dalgasının işaretlerini aramada faydalı olabileceğini savunuyor.
COVID-19’a yönelik yapılan ve büyük bir kısmı Çin’den gelen ilk araştırmalar; ishal, mide bulantısı ve kusma gibi mide bağırsak sorunlarının da yaygın belirtiler olduğunu öne sürmüştü. Bilim insanlarının düşündüğüne göre bunun sebebi, COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün; akciğerler, atardamarlar ve sindirim sistemi de dahil olmak üzere pek çok hücre yüzeyinde bulunan ACE2 almaçlarını hedefliyor olması.
Pennsylvania Üniversitesi’nde sindirim sistemi hastalıkları uzmanı olan Şazia Sıddık, Fakat Staller’in makalesi yayınlandığından beri geçen birkaç ayda, “Değişen bir şey var ve o da, mide bağırsak belirtilerinin belki de önceden düşünüldüğü kadar yaygın olmaması” diyor.
Bu araştırmada yer almayan Sıddık, geçenlerde Amerikan Gastroenteroloji Derneği için COVID-19 üzerine yayımlanan 118 makalede bir meta analiz yürütmüş ve yapılan karma çalışmalardaki hastaların yüzde 10’undan azının ishal, mide bulantısı, kusma veya karın ağrısı yaşadığını bulmuş. Mide bağırsak rahatsızlığı yaşayan hastaların yüzde 10’u ise, 1 ila 5 gün içerisinde diğer COVID-19 belirtileri yaşamış.
Kat Eschner/Popular Science. Ç: O.
