Cevaplaması şaşırtıcı derecede zor bir soru var: Neden çoğumuz sağ elini, bazılarımız sol elini ve çok daha azımız her iki elini birden kullanıyor? Bu durumun sorumlusu olarak genlerimizi gösterebilir miyiz yoksa bu, çevreyle ilgili bir olgu mu?
İki gün önce yayımlanan, 1.7 milyonun üzerinde insanı kapsayan ve genom çapında yürütülen yeni bir ilişkilendirme çalışması, bize tüm cevapları sunamayabilir fakat bizi; el tercihinin oluşmasına yardım eden etmenlerin bileşimini anlamaya bir adım daha yaklaştırabilir.
Avustralya’daki WIMR Berghofer Tıbbi Araştırma Enstitüsü’nde çalışan genetikçi Sarah Medlan şöyle söylüyor: “Bazı insanların neden sol elini ya da sağ elini tercih ettiğine veya neden her iki elini birden kullandığına yönelik uzun süredir devam eden büyük bir merak vardı. Fakat bazı insanların neden solak olduğunu ve diğerlerinin neden sağ ellerini kullanmayı tercih ettiğini anlamak, aynı zamanda önemli bir araştırma sorusu. Çünkü el tercihi, beyin yapısını ve farklı işlevlerin beyinde konumlanma biçimini etkileyebilir.”
Araştırmacıların el tercihi üzerinde şimdiye kadar yapılan en büyük çalışma olduğunu iddia ettiği bu araştırmada, DNA baz çiftlerinde kişinin solak olma ihtimaliyle bağlantılı 41 tekil değişimin olduğu keşfedilmiş. Bir diğer yedi değişim ise her iki elin tercih edilmesiyle ilişkilendirilmiş.
Fakat maalesef, meselenin hepsi bundan ibaret değil. Araştırma takımı; baz çiftlerindeki bu değişimin, el tercihindeki farklılıkların yalnızca yüzde 12’si kadarını temsil ettiğini keşfetmiş. Yani sol veya sağ el tercihlerimizin büyük bir kısmını oluşturan başka bir şey (veya birden fazla şey) var.
Araştırmacılardan biri ve Queensland Üniversitesi’nde genetikçi olan David Evans şöyle açıklıyor: “Analizimizden elde ettiğimiz sonuçlar; genetik etmenlerin, el tercihindeki farklılığın sadece küçük bir kısmını açıklayabileceğini öne sürüyor. Oysa çevresel etmenler, muhtemelen çok daha önemli bir rol oynuyor”
“Bu yüzdelik oran, iki eli de kullanabilme kabiliyetiyle benzerlik sergiliyor. Yani bir elin yaralanması ya da spor yaparak veya müzikal aletler çalarak eğitilmesi gibi etmenler, muhtemelen kişinin her iki elini de eşit derecede iyi biçimde kullanma kabiliyetinde güçlü bir pay sahibi olabilir.”
Jacinta Bowler/ScienceAlert. Ç: O.
