Araştırmacılar, SARS-CoV-2 koronavirüsünün genetik kodundaki gizemli bir geni ortaya çıkarmışlar. Virüsün genomunda neredeyse gizli haldeki bu bölüm, şimdiye kadar büyük ölçüde gözden kaçmış.
Yeni keşfedilen ve ORF3d adı verilen bu gen, örtüşen gen adı verilen bir olgunun örneği niteliğinde: Bir çeşit ‘gen içinde gen’ olan bu gen, diğer genlerin kod dizileriyle sergilediği çakışma biçimi yüzünden, bir nükleotid ipliğinde etkili biçimde saklı kalmış.
Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’nde çalışan biyoenformatikçi Chase Nelson, “SARS-CoV-2 ve akrabaları, genom boyutu bakımından var olan en uzun RNA virüsleri arasında” diye açıklıyor.
“Bu yüzden, ‘genom kandırmacasına’ belki de diğer RNA virüslerinden daha yatkınlar.”
Virüsler, esasında örtüşen gen barındırmaya epey yatkın organizmalar. Bu yüzden, çok da şaşırtıcı bir keşif olmamış. ORF3d‘nin gerçek anlamda genomik kandırmacayı temsil edip etmediğini zaman gösterecek. Fakat her halükârda, görmesi zor.
Örtüşen genleri genetik dizilerde belirlemek kolay değil. Genom tarama sistemleri, genetik kod ipliklerini tararken bunları sıklıkla atlayabiliyorlar; tekil genleri saptamaya programlanmışlar ancak bir dizideki bitişik genlerin nükleotidleri arasında paylaşılan kapsayıcı talimatları göremeyebiliyorlar.
SARS-CoV-2 gibi virüsler bağlamında ise bu durum ciddi bir kör nokta oluşturabiliyor. Bilim insanları, sene başından beri bu yıkıcı virüs hakkında mümkün olduğu kadar fazla şeyi anlamak için yarışıyor. Virüsün genetik oluşumunun bazı yönleri aydınlatılmış olsa da (virüsün ‘laboratuvarda yapılmadığına’ ilişkin kesin fikir birliği dahil), halen bilmediğimiz pek çok şey var.
“Örtüşen kayıp genler, bizi virüs biyolojisinin önemli yönlerini gözden kaçırma tehlikesine sokuyor” diyor Nelson.
“Örtüşen genler; koronavirüslerin etkili biçimde çoğalmak, konak bağışıklığına engel olmak veya kendilerini bulaştırmak üzere evrimleştirdiği yöntemlerden biri olabilir.”
Peter Dockrill/ScienceAlert. Ç: O.
