İnsanlar, yerçekiminin örümceklerin ağ örme davranışındaki önemini araştırmak üzere örümcekleri birden fazla defa uzaya götürdü. Esasında lise öğrencileri için başarısız bir halkla ilişkiler deneyi olarak başlayan bu şey, ışığın eklembacaklıların yönlerini bulmasında zannedilenden daha büyük bir paya sahip olduğunu gösteren şaşırtıcı fikirler sağlamış.
ABD uzay ajansı NASA tarafından yürütülen bu örümcek deneyi, moral bozan başarısızlıkların ve güzel tesadüflerin bazen beklenmedik araştırma bulgularına yol açabileceğini gösteren bir ders niteliği taşıyor. Akıllardaki soru nispeten basitmiş: Örümcekler Dünya’da, merkezleri üst kenara doğru kayan asimetrik ağlar örüyorlar. Dinlendikleri esnada ise baş aşağı oturuyorlar çünkü yeni yakaladıkları ava, yerçekimi doğrultusunda daha hızlı gidebilirler.
Peki eklembacaklılar hiç yerçekimi olmayan bir yerde ne yapıyor? NASA, 2008 yılında ABD’deki ortaokul öğrencilerine bu deneyle ilham vermek istemiş. Fakat akıllardaki soru basit olsa bile, deneyin uzayda planlanması ve yürütülmesi son derece zor olmuş. Bu durum, bir dizi talihsizliğe yol açmış.
Fakat yapılan birden çok denemeden sonra, yer çekimsiz ortamda örülen ağların aslında Dünya’da örülen ağlardan daha simetrik olduğu bulunmuş. Bu ağların merkezi, orta noktaya daha yakınmış ve örümcekler kafaları her zaman aşağı dönük şekilde durmamışlar. Ancak yeni yayımlanan araştırmaya göre bilim insanları, örümceklerin bir lamba ışığında ve karanlıkta ağ ördüğü sırada farklı davrandıklarını görmüşler. Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki lamba ışığının altında örülen ağlar, Dünya’da örülen ağlara benzer biçimde asimetrikmiş (simetrik değil). “Işığın, uzaydaki örümceklerin yönlerini bulmasında pay sahibi olacağını tahmin etmezdik” diyor araştırmacılar.
Bazel Üniversitesi. Ç: O.
