Riverside – California Üniversitesi’nde çalışan mühendislerin önderliğindeki bir araştırma takımı, sudaki tehlikeli bir kimyasalı gideren katalizör geliştirmiş. Mars topraklarını tarım için daha güvenli hale getirebilecek bulgular, Mars kaşiflerine oksijen üretmeye de yardımcı olabilir.
Bir klorin atomunun dört oksijen atomuna bağlanmasıyla meydana gelen ve Dünya’daki bazı topraklarda doğal şekilde oluşan negatif bir iyon olan perklorat, Mars topraklarında bol miktarda bulunuyor. Güçlü bir oksitleyici olan perklorat, aynı zamanda katı roket yakıtlarında, havai fişeklerde, cephanelerde, taşıtlardaki hava yastığı tetikleyicilerinde, kibritlerde ve işaret fişeklerinde de kullanılıyor. Ayrıca bazı dezenfektanların ve ot öldürücülerin de yan ürünü.
Hem toprakta, hem de sanayi ürünlerinde bol miktarda bulunması sebebiyle perklorat, belli tiroid bozukluklarına sebep olan yaygın bir su kirletici niteliğinde. Bitki dokularında da biyobirikim yapan perkloratın Mars topraklarında fazla miktarda bulunması, gezegende yetiştirilen bitkileri tehlikeli hale getirebilir ve Mars’a insan yerleştirme potansiyelini sınırlandırabilir. Mars kumlarında bulunan perklorat, kaşifler için de tehlikeli olabilir. Perkloratı sudan ayrıştırmada kullanılan mevcut yöntemlerde, klorin elementi oksitlenme durumunun düşürülmesiyle zararsız klorür iyonuna dönüştürülüyor. Fakat bunun için ya sert koşullar, ya da çok aşamalı enzimsel bir süreç gerekiyor.
Doktora öğrencisi Changxu Ren ile Riverside – CÜ Marlan ve Rosemary Bourns Mühendislik Fakültesi’nde kimya ve çevre mühendisliği yardımcı profesörü olan Jinyong Liu ise doğadan ilham alarak, sudaki perkloratı ortam basıncı ve sıcaklığında indirgemeyi sağlayan basit bir adım geliştirmiş.
Ren ve Liu, anaerobik mikropların enzimlerinde molibdenyum kullanarak perkloratı indirgediğini ve oksijenden yoksun ortamlarda enerji topladığını belirtiyor.
Araştırmacılar sodyum molibdat adı verilen yaygın bir gübre (molibdenyuma bağlanan bipiridin isimli yaygın bir organik ligand) ile paladyum karbon adı verilen ve hidrojen etkinleştiren yaygın bir katalizörü karıştırarak, sudaki perkloratı oda sıcaklığında hidrojen gazı kullanarak hiçbir yanma olmadan hızlı ve etkili şekilde ayrıştıran güçlü bir katalizör üretmişler. Çalışma Journal of the American Chemical Society bülteninde yayımlandı.
Holly Ober/Riverside – California Üniversitesi. Ç: O.
