Yeni doğan bir memeli gözlerini ilk kez açtığında, etrafındaki dünyayı görsel şekilde anlamlandırabiliyor. Peki daha önce görmedikleri halde bunu nasıl yapabiliyorlar?
Yale Üniversitesi’nde yapılan yeni bir çalışmada araştırmacılar, memelilerin deneyimlemek üzere oldukları dünyayı doğmadan önce bir şekilde hayal ettiklerini öne sürüyor.
Sinirbilim, gözbilim ve görsel bilim profesörü Michael Crair öncülüğünde çalışan ve Science bülteninin bugünkü sayısında yazan bir araştırma takımı, yeni doğan farelerin retinasından fareler gözlerini açmadan önce çıkan faaliyet dalgalarını tarif ediyor.
Bu faaliyet, doğumdan kısa süre sonra kayboluyor ve yerini, beyne gönderilen görsel uyaranlardan oluşan daha olgun bir sinirsel aktarım ağına bırakıyor. Burada ise bilgiler daha ileri şekilde kodlanıp depolanıyor.
Çalışmanın eş yazarı ve Yale’de yardımcı araştırma müdürü olan Crair, “Göz açıldığı zaman, memeliler epey gelişmiş davranışlar sergiliyor” diyor. “Peki hareketi algılamamızı ve dünyada gezinmemizi sağlayan bu devreler nasıl oluşuyor? Görünüşe göre, bu davranışların birçoğunu gerçekleştirme kabiliyeti doğuştan geliyor; en azından basit şekilde.”
Yeni çalışmada Yale yüksek lisans öğrencileri Xinxin Ge ve Kathy Zhang’in önçülüğündeki Crair’in araştırma takımı, bu faaliyet dalgalarının kökenlerini araştırmış. Farelerin beyinlerini doğumdan kısa süre sonra fakat gözleri açılmadan önce görüntüleyen araştırmacılar, bu retinal dalgaların, hayvan içinde bulunduğu ortamda ileri doğru hareket ederken meydana gelecek faaliyetlere benzer bir kalıpta aktığını keşfetmiş.
“Bu hayal benzeri erken dönem faaliyet, evrimsel bakımdan mantıklı görünüyor çünkü bir farenin gözlerini açtıktan sonra yaşayacaklarını sezmesini ve çevresel tehditlere hemen cevap vermeye hazır olmasını sağlıyor” diyor Crair.
Araştırma takımı daha da ileri giderek, yeni doğan farelerde ileri doğru yapılan hareketin taklit edildiği retina dalgalarını hangi hücre ve devrelerin yaydığını da araştırmış. Retinada nörotransmiter yayan yıldız patlaması amakrin hücrelerinin işlevini engelleyerek, dalgaların ileri doğru hareketin taklit edildiği yönde akmasını önlediklerini keşfetmişler. Bu durum ise karşılığında, farelerdeki doğum sonrası görsel harekete tepki verme kabiliyetinin gelişimini zayıflatmış.
Yazar: Bill Hathaway/Yale Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
