Dün yayımlanan ve türünde ilk olan bir çalışmaya göre Birleşik Devletler’deki fast food satış noktalarında tüketicilerin satın aldığı tavuk nugget’ları, dürümler ve diğer popüler yiyecekler, çok sayıda ciddi sağlık sorunuyla ilişkilendirilen kimyasal maddeler içeriyor.
George Washington Üniversitesinde çalışan araştırmacılar ile meslektaşları, ünlü satış noktalarından fast food satın almış ve toplanan 11 numuneden 10’unda zararlı olabilecek kimyasallar tespit etmişler. Bunların arasında, plastiklerin yumuşatılmasında kullanılan ve hormon sistemini bozduğu bilinen kimyasal grubu ftalatlar da bulunuyor. Araştırma takımı, ftalatların yerine geçmesi için kullanılmaya başlanan kimyasallar olan diğer plastikleştirici maddeler de keşfetmiş.
Çalışmanın baş yazarı ve doktora sonrası araştırma görevlisi olan Lariah Edwards, “Ftalatların ve diğer plastikleştiricilerin, ABD’deki fast food zincirlerinde bulabileceğiniz hazır yiyeceklerde yaygın olduğunu bulduk” diyor. “Söz konusu bulgu, pek çok tüketicinin yemekleriyle birlikte sağlıksız olabilecek bir takım kimyasalları da aldığı anlamına geliyor. Daha güçlü yasal düzenlemelerin yürürlüğe konarak, böylelikle bu zararlı kimyasalların besin zincirinin dışında tutulmasına yardımcı olunması gerekiyor.”
George Washington Üniversitesinde çevre ve iş sağlığı profesörü olan Ami Zota’nın öncülük ettiği bir araştırma takımı, daha önce ülke çapında yürütülen bir ankette fast food tüketimini incelemiş ve daha fazla fast food yediğini aktaran kişilerde daha yüksek seviyelerde ftalat bulunduğunu keşfetmiş. Fast food ve ftalat dışı plastikleştiriciler arasındaki bu bağlantıyı daha önce kimse incelememiş. Söz konusu plastikleştiriciler, gıda paketlerinde ve hazırlama araç gereçlerinde kullanımı yasaklanan veya kısıtlanan ftalatların yerine kullanılıyor.
Bu çalışmada ise Edwards, Zota ve meslektaşları, farklı lokantalardan 64 fast food ürünü satın alarak üç adet kullanılmamış gıda hazırlama eldiveni istemişler. Sonrasında bu gıda ürünleri ile eldivenleri 11 çeşit ftalat ve plastikleştiriciye karşı test eden takım, şu sonuçlara ulaşmış:
- İncelenen gıda örneklerinin %81’i DnBP adı verilen bir ftalat içerirken, %70’i de DEHP içeriyormuş. Her iki kimyasal da, yürütülen çok sayıda çalışmada insanlarda doğurganlık ve üreme sorunlarıyla ilişkilendirilmiş. Bu ftalatlar ayrıca çocukluk dönemindeki öğrenme, dikkat ve davranış bozuklukları tehlikesini de artırabiliyor.
- Yiyeceklerin %86’sı, DEHT şeklinde bilinen bir ikame plastikleştirici içeriyormuş. Söz konusu kimyasalın insan sağlığı üzerindeki etkisinin belirlenmesi için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
- İncelenen kimyasalların, çizburger ve tavuk dürüm gibi et içeren yiyeceklerde daha fazla olduğu bulunmuş.
- Tavuk dürümler ve çizburgerler en yüksek DEHT seviyelerine sahip yiyecekler olmuş. Araştırmacılar aynı lokantalardan toplanan gıda hazırlama eldivenlerinde de bu kimyasalın bulunduğunu belirtiyor.
- Test edilen kimyasalların çoğunun, peynirli pizzalarda en düşük seviyelerde bulunduğu tespit edilmiş.
Bulgular Journal of Exposure Science & Environmental Epidemiology bülteninde sunuldu.
Kaynak: George Washington Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
