Araştırmacılar, bisfenol A (BPA) ve ftalat gibi hormonlarımıza müdahale eden kimyasallar ile toplumun şu an yüz yüze olduğu en büyük iki kamu sağlığı tehdidi olan tip 2 diyabet ve obezite arasında bir bağlantı buldu.
Bunlar endokrin bozan kimyasallar (EDC) olarak biliniyor ve böcek zehri, konserve kutusu, kozmetik, yazar kasa fişleri ve hatta şarap gibi her gün dokunduğumuz nesnelerde bulunuyor. ABD Endokrin Topluluğu, verdiği bir demeçte şöyle açıklıyor: “Bu kimyasallar o kadar yaygın ki, Dünya üzerindeki neredeyse her insan bir veya daha fazlasına maruz kalmıştır.”
EDC’lerin hormonların eylemlerini taklit ederek veya araya girerek, uzun süredir vücudumuzun doğal yapılarına müdahale ettiği biliniyordu. Hormonlar vücutlarımızı düzenlemekte çok önemli oldukları için, bu durum hücrelerimizin büyüme ve gelişme şeklini değiştirebilir ve yeme, uyuma, üreme gibi biyolojik işlevlerimizin çoğuna etki edebilir.
Fakat ABD Endokrin Topluluğu tarafından yayımlanan bildiride, önde gelen endokrin uzmanları, hem insanlarda hem de hayvan örneklerinde, kimyasallara maruz kalmanın aynı zamanda şeker ve obezite tehlikelerinin artışına neden olabileceğini öne sürüyor.
Bulgular, daha fazla EDC’ye maruz kalmış insanların obezite ve tip 2 şeker geliştirmelerinin daha muhtemel olduğunu gösteren uzun dönemli çalışmalar içeriyor. Açıklamada ayrıca EDC’ye maruz kalmayı kısırlık, hormonlarla ilgili kanserler ve sinirsel sorunlar ile bağlantılandıran bulguların artan miktarına dikkat çekiliyor.
Austin’deki Teksas Üniversitesi’nde bir eczabilimci ve Endokrin Topluluğu başkanı olan Andrea C. Gore şöyle konuşuyor: “Bulgu daha önce hiç olmadığı kadar kesin: EDC’ler insan sağlığına zarar verecek şekilde hormonları bozuyor. İster insanlarda uzun dönemli epidemiyolojik çalışmalar, hayvanlar ve hücrelerde temel araştırmalar olsun, ister belirli kimyasallara meslekî olarak maruz kaldıkları bilinen insan grupları üzerinde yapılan araştırmalar olsun, yüzlerce çalışma aynı sonuca varıyor.”
Bulgunun öne sürdüğüne göre, rahimdeyken EDC’lere maruz kalan çocuklar için tehlike özellikle yüksek. Hayvanlarda yapılan çalışmalarda, araştırmacıların bulduğuna göre bu tür bir maruz kalım, hayatın ileriki döneminde obeziteye neden oluyor ve ayrıca pankreas, yağ hücreleri ile karaciğer hücrelerindeki beta ve alfa hücrelerini etkileyebilerek insülin direncine yol açabiliyor.
Henüz telaş için erken, ABD Gıda ve İlaç Dairesi, gıda kapları ve paketlerinde bulunan BPA seviyelerinin güvenli olduğuna dair insanlara güvence verdi. Şimdiye kadar araştırmacılar tam olarak ne kadar EDC’nin insanlarda tip 2 diyabet ve obeziteyi tetiklediğini göstermeyi başaramadı.
