NASA, 26 Mayıs sabahında şişirilebilen habitatın deneme aşamasında yaşadığı sorundan dolayı modülün kurulmasına ara verdi.
Genişletilebilir İşlem Modülü (Bigelow Expandable Activity Module) ya da BEAM, oldukça hafif, küçük boyutlarda katlanabilen, yumuşak materyallerden yapılmış ve uzayda küçük bir yatak odası boyutlarına kadar genişleyebilen bir uzay habitatıdır. Ya da öyle olması gerekiyordu. Modül, Uluslararası Uzay İstasyonu’na nisan ayında eklenmişti ve bu sabah maksimum boyutuna ulaşması gerekiyordu ama NASA birkaç sorunla karşılaştı.
Bilim insanlarının düşündükleri birkaç olasılıkla birlikte, BEAM’in uzay boşlunda tam olarak nasıl şişeceği hiç bir zaman net değildi.
BEAM yapımcısı Bigelow Aerospace, daha önce de şişirilebilen habitatın “serbest gezen” örneklerini yörüngede denemişti. Ancak modülün genişleme olayını kaydedecek herhangi bir dış kamerası yoktu.
NASA, perşembe günü sabahın erken saatlerinde BEAM’i tamamen gaz ile doldurmak için harekete geçti ancak bu durumun başlamasının hemen ardından bir şeyler ters gitmeye başladı. NASASpaceflight.com‘un da belirttiği gibi, NASA, BEAM’i sıkıştırılmış halde tutan kayışları kesme girişiminde bulundu ancak söz konusu işlemin tamamlandığına dair bir yanıt almadı. Sonunda NASA geçici bir çözüm buldu(!) ve kayışların salındığını doğruladı. Bu da artık modülü şişirebilecekleri anlamına geliyordu.
Ancak habitatın içine az miktarda hava pompalandıktan sonra, Spaceflight.com verilerine göre modülün boyundan ziyade eninde bir genişleme meydana geldi. Bu durum beklenmedikti, ayrıca modül sadece birkaç santimetre genişledi ki bu durum da beklenenden azdı.
Buna ek olarak, astronot Jeff Williams patlama sesi duyduğunu rapor etti ama görünüşe göre NASA bu durumu normal karşıladı.
Genişlemenin planlanan şekilde gitmemesinden bu yana NASA ve Bigelow bu durumun neden kaynaklandığını anlamak için verileri değerlendiriyorlar ve bir sonraki aşamada neler yapacaklarına karar veriyorlar. NASA haberleşme subayının olay hakkındaki görüşleri ise şu şekilde: “Eğer veriler operasyonun yeniden başlamasını desteklerse, yarın erken saatte modülün genişlemesini tamamlamak için başka bir girişim yapılacak.”
BEAM’in geçtiğimiz yılın sonlarında fırlatılması planlanmıştı ancak SpaceX roketinin patlamasından sonra, roket firması fırlatmalara birkaç ay boyunca ara verdi. Bu süre zarfında da BEAM depoda bekledi. Bigelow AeroSpace’in kurucusu Robert Bigelow, bu durumun öncesinde uzun süren beklemenin, modülün genişleme işleminde sorun yaratabileceğini dile getirmişti ancak, bugün yaşanan sıkıntının bu durumla bağlantılı olup olmadığı henüz netlik kazanmış değil.
Kim bilir, belki de Bigelow’un genişleyebilen habitatlarıyla bir gün insan ırkı, Ay ya da Mars’ta ev sahibi olabilirler. NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda BEAM’i kullansın ya da kullanmasın, bu modül oldukça yüksek bir potansiyele sahip. Bu yazıyı daha fazla bilgi edindiğimizde güncelleyeceğiz.
Burak Uruktan
