EpiPen Nedir? Epipen Ne Anlama geliyor? Popular Science Arşivinden EpiPen… Neden herkes bir enjektör hakkında konuşuyor? Eğer hayati risk taşıyan bir alerjiniz varsa muhtemelen acil durumlarda kullanmanız için reçetenize EpiPen yazılmıştır. Cüzdanınızda ya da ofisinizde saklıyor, hatta yerini unutmuş olabileceğiniz bir yer de bile duruyor olabilir. Son zamanlardaki ilaç fiyatlarındaki bu skandal, tedaviyi günlük yaşamlarına taşıyan 3.6 milyon Amerikan vatandaşını etkilemekte.
Hayati risk taşıyan alerjik reaksiyonların acil tedavisi için kullanılan EpiPen’lerin sadece iki adetinin fiyatı 2007’den bu yana %500 artış gösterdi.
EpiPen TAM OLARAK NEDİR?
EpiPen nedir? EpiPenler, şiddetli alerjisi olan hastaların anafilaksiye (solunum yollarında şişme ile tıkanmaya bağlı olarak bilinç kaybı, hatta ölüme kadar gidebilen ekstrem reaksiyona) girmesini önleyen ilaçlı kalem şeklinde bir şırıngadır (Antihistaminler saman nezlesi gibi düşük riskli alerjileri tedavi eden ilaçlardır). Bu kalemler kasları rahatlatıp soluk yollarını açan ve kişinin nefes almasına izin veren epinefrini diğer bir deyişle adrenalini içerir.
Eğer bir insanın anafilaksiye girdiğine şahit olduysanız, bu biraz korkutucu olmuş olabilir. Ama EpiPen’leri varsa kendi kendilerine uygulayabilirler. Önce kapağını çıkarırlar, sonra iğnenin sivri ucunu uyluk bölgelerine saplarlar. İlaçlar 30 saniye kadar kısa bir sürede kan dolaşımına karışır. Ama şunu bilmeliyiz ki; EpiPen’in bileşimindeki ilaçlar anafilaksi için tedavi olarak görülemez, 10 ile 20 dakika arasında etkileri diner. Bu sebeple EpiPen’ler bir hastanın kritik bir reaksiyon sonrası tıbbi desteğe kadar zaman kazanması için bir yöntem olarak görülebilir.
Peki, insanlar neye bu kadar sinirlendi?
EpiPen’lerle aynı aktif bileşenleri içeren alternatifleri var ancak sadece küçücük bir kimyasal formül farklılığı sebebiyle çoğu doktorun reçetelerinde yer bulamıyorlar (Geçen sene, EpiPen’in gerçek jenerik ilacı Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanmadı.)
2007’den beri iki adet EpiPen’in fiyatı (şu an bir pakette iki adet satılmakta) 100 dolardan başlayarak, 600 doları aşkın bir fiyata ulaştı, bu da %500’den daha fazla bir yükseliş demek. İndirimli sağlık poliçesine sahip olan hastalar fiyatlardaki bu saldırıya katlanıyor. Ateş pahası olduğu için acil tıp teknisyeni ve itfaiyeciler EpiPen’lere para vermek yerine standart şırıngalar kullanıyorlar.
Aynı zamanda Mylan adlı ilaç firmasının CEO’su Heather Bresch 2007 yılından bu yana EpiPen’lerin satışıyla maaşında 2,5 milyon dolardan 18,9 milyon dolara bir yükseliş yaşadı. Bresch, kamu bilinci oluşturacak kampanyalardaki zararını kapatmak ve EpiPen’lerin öğrencilere temin edilmesi için yapılan kulis faaliyetleri sebebiyle bu fiyat artışının gerekli olduğunu söyledi. Eleştirmenler bu fiyat artışının “fırsatçı” olduğunu düşünüyor.
İster istemez bu ilaç fiyatlarının basın ve hükümet tarafından hususi incelemeye alındığı zaman geldi. Şubat ayında “pharmabro” takma adıyla anılan Martin Shkreli, ciddi parazitik bir enfeksiyonla savaşan bir ilaç olan Daraprim’i birkaç dolardan 700 dolardan daha fazla olan bir fiyata çıkardığı için ithamlara maruz kaldı. Nisan ayında ilaç sektörünün büyüklerinden Valeant birçok ilaca zam getirdiği için hararetli tartışmalara girdi. Bu tarz şirketlerin mantık dışı bir şekilde sistemi suistimal edip yalnız başına kontrolü altında bulundurmaları Amerikan sağlık sistemini dünyadaki en pahalı sistem yapıyor.
Peki, buradan nasıl bir sonuç çıkıyor?
Kötü basınla yüzleşmek zorunda kalan Mylan fiyatlarda insafa geldi ve tüketicilerinin cepten peşin ödemede uğradığı zararı azaltmak için senet önerisiyle geldi. Bu bazı eleştirmenleri tatmin etmedi. L.A. Times’ta yazan bir eleştirmenin söylediğine göre; bu senet sistemi de ilaç fiyatlarını eskisi kadar yüksek tutuyor, tek fark bu sefer tüketiciler yerine sigortacılar ve hükümet programları (hükümetçe himaye altında olan, EpiPen’i ihtiyacı olan öğrencilere temin eden okullar) eskisi kadar yüksek meblağlar ödüyor. Bu sebeple politikacılar ve önde gelen, tanınmış siyaset toplulukları Mylan’ı –ne kadar şu an için böyle bir planı gözükmese de- fiyatları düşürmeye çağırıyor. Fiyat yükselişindeki hararet sürerse ve stokların fiyatı aniden düşmeye başlarsa Mylan belki de daha az seçeneklerle ortada kalabilir.
Kardelen Çelikel
