Geçtiğimiz günlerde tarih kitaplarını değiştirecek bir çalışma yayımlanmış ve Kristof Kolomb’un Amerika’ya ulaşan ilk Avrupalı olmadığı öne sürülmüştü. Vikingler ise bu kıtaya yüzlerce yıl önce ulaşmıştı fakat tam olarak hangi tarihte ulaştıkları bilinmiyordu. Şimdiyse uluslararası bir araştırma takımı, dün Nature bülteninde yayımlanan bir makalede Avrupalıların MS 1021 yılında Amerika kıtasında faaliyet gösterdiğini ortaya çıkarıyor.
Vikingler, simgesel yelkenlileriyle uzun mesafeler kat etmiş. Batıda İzlanda, Grönland ve nihayetinde Kanada’nın Newfoundland eyaletindeki L’Anse aux Meadows bölgesinde yerleşim kurmuşlar. Fakat Atlantik ötesinde gerçekleştirilen bu faaliyetin ne zaman meydana geldiği belli değildi. Şimdiyse bilim insanları, Avrupalıların bundan tam 1000 yıl önce; milattan sonra 1021 yılında Amerika’da yaşadığını gösteriyor. Atlantik’in geçildiği en eski noktayı simgeleyen bu tarih, insanlığın bin yıl önce bütün gezegeni dolaştığını da gösteriyor.
Güneş sistemi çözümü
Araştırmacılar Vikinglerin L’Anse aux Meadows bölgesinde kestiği odunların, tamı tamına milattan sonra 1021 yılına ait olduğunu belirlemiş. Hepsi de arkeolojik yönden Vikinglere atfedilebilen koşullar taşıyan ve üç farklı ağaca ait olan üç odun parçası üzerinde çalışma yapılmış. Parçaların hepsi, metalden bıçaklar ile kesilip doğrandıklarını gösteren belirgin kanıtlar içeriyor. Metal ise yerli halkın üretemeyeceği bir madde. MS 992 yılında meydana gelen devasa bir güneş fırtınası, ertesi yıl ağaç halkalarında belirgin bir radyokarbon sinyali oluşturmuş. Araştırmacılar da kesin tarihi bu şekilde belirlemişler.
Gröningen Üniversitesinde çalışan yardımcı profesör Michael Dee, “Radyokarbon oluşumunda MS 992 ve 993 yılları arasında meydana gelen bu bariz yükseliş, bütün dünyadaki ağaç halkası arşivlerinde tespit edilmiş durumda” diyor. İncelenen üç ahşap cismin her biri, söz konusu sinyali kabuk kenarından önceki 29 büyüme halkası (yıl) şeklinde sergiliyor. “Güneş fırtınasının sinyalini kabuktaki 29 büyüme halkasından bulmamız, kesim faaliyetinin MS 1021 yılında meydana geldiğini belirlememizi sağladı” diyor çalışmanın birinci yazarı Dr. Margot Kuitems.
Ne kadar uzağa, ne kadar sık?
Vikinglerin Amerika kıtasına gerçekleştirdiği seferlerin sayısı ve Atlantik’te ne kadar süre kaldıkları hâlâ bilinmiyor. Mevcut verilerin tamamı, tüm bu çabaların biraz kısa sürdüğünü akla getiriyor. Bulgular, Avrupalıların Amerika kıtasında sergilediği bu ilk faaliyetin kültürel ve ekolojik açıdan yönden bir miras bıraktığını gösteriyor. Yine de L’Anse aux Meadows bölgesinde elde edilen botanik kanıtlar, Vikinglerin Newfoundland bölgesinin daha güneyindeki kara parçalarını keşfettiğini doğruluyor.
Efsaneler
MS 1021 yılı, Avrupalıların Amerika kıtasındaki mevcudiyetinin bilimsel olarak kanıtlanabildiği en erken tarih. Amerika kıtasındaki Viking mevcudiyetine ilişkin öne sürülen önceki tarihler, çoğunlukla İzlanda Efsanelerine dayanıyor. Fakat sözlü tarih şeklinde başlayan bu bilgiler, tarif ettikleri olaylardan yüzlerce yıl sonra yazıya geçirilmiş. Çelişkili ve bazen de hayali olan Efsaneler, Avrupalılar ile bölgenin yerli halkı arasında hem şiddetli hem de sıcakkanlı karşılaşmalar yaşandığını öne sürüyor. Fakat bu gibi mübadeleleri destekleyen çok az arkeolojik bulgu çıkarılmış. Ortaçağa ait başka anlatılar da mevcut. Bu anlatılarda Avrupa anakarasındaki baskın şahsiyetlerin, Vikinglerin Atlantik’i geçerek karaya ayak bastıklarını bildiği kastediliyor.
Kaynak: Groningen Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
