Koyu kavrulmuş daha kuvvetli değildir ve kahve su kaybetmenize neden olmaz.
Sabahları bir (veya dört) fincan kahve içmeyi seviyorum. Tadı, çekirdekleri öğütme ritüeli ve evet, kafeinden aldığım destek hoşuma gidiyor. Güne başlamanın güzel bir yolu kahve.
Fakat her güzel şeyin olduğu gibi kahve de bazen yanlış anlaşılıyor. Hem bir kahve sever hem de bir bilim tutkunu olarak bu durum beni rahatsız ediyor. O yüzden ben de bazı yaygın kahve efsanelerine bakmaya ve gerçek bilimi bir miktar araştırmaya koyuldum.
Koyu kavrulmuş daha kuvvetli değil
Pek çok kişi koyu kavrulmuş kahvenin hafif kavrulmuşlardan daha kuvvetli olduğunu ve daha fazla kafein taşıdığını düşünüyor. Bu düşünce sezgisel yönden mantıklı geliyor; koyu kavrulmuşun daha güçlü bir tadı var, o halde neden daha fazla kafein de içermesin? Fakat bu doğru değil.
Koyu ve hafif kavrulmuş kahve arasındaki fark, adından da anlaşılacağı üzere kahve çekirdeklerinin ne kadar çok kavrulduğuyla alakalı. 2017 yılında Thomas Jefferson Üniversitesinde çalışan Megan Fuller ve Niny Z. Rao tarafından Nature bülteninde yayımlanan bir makalede, hepsi de Hawaii’nin Kona Bölgesi’nde yetiştirilen orta ve koyu kavrulmuş aynı kütledeki Arabica çekirdekleri kullanılarak demlenmiş kahvelerdeki kafein yoğunluğu karşılaştırılmış. Sonuçlar, orta kavrulmuş örneklerde koyu kavrulmuş örneklerden daha yüksek bir yoğunluk olduğunu göstermiş.
Koyu kavrulmuş kahvenin o güçlü tadı size yaşadığınızı hissettiriyorsa tamam: O sizde kalabilir. Sadece fazladan kafeinden gelen canlandırıcı bir etki olmadığını bilin yeter.
Kahve büyümeyi engellemez
Pek çok insan çocukların kahve veya herhangi bir kafeinli meşrubat içmemesi gerektiğine; çünkü bunların çocukların büyümesini engellediğine inanıyor. Bu iddianın bilimsel hiçbir temeli yok.
Bulabildiğim çalışmaların hiçbirinde kahve tüketimi herhangi bir şekilde büyümeyle ilişkilendirilmiyor. Tıp doktoru Roy Kim, Cleveland Kliniği için yazdığı bir yazıda “kafeinin büyümeyi etkilemediğini” belirtiyor. Bu fikrin nereden çıktığı bile belli değil. Kim, kafenin iştah baskılayıcı şeklinde davranabileceğini ama bunun, “çocukların büyümesinde anlamlı bir etkiye dönüşmediğini” belirtiyor.
Şimdi bu durum kahvenin çocuklar için başka sebeplerden kötü olmadığı anlamına gelmiyor. “Büyüme değerlendirmeleri bağlamında fazla sorgulamasak da kafein, uyku ve dikkat problemleri gibi konularda yaptığımız değerlendirmenin bir parçası” diyor Kim. Kahve içen çocuklar anormal kalp atışları, anksiyete, mide rahatsızlığı ve aksilik gibi durumlardan muzdarip olabilir (kişisel tecrübem, bunun orta yaş teknoloji gazetecileri için de doğru olduğunu akla getiriyor).
Kahve su kaybına sebep olmaz
Pek çok kişi kahve içmenin su kaybına sebebiyet vereceğine inanıyor. Diğer efsanelerde olduğu üzere iş başında olan belli bir mantık var. Kafein diüretiktir; yani içtikten sonra idrar yapmanız daha muhtemeldir.
2014 yılında PLoS ONE bülteninde yayımlanan ve Sophie C. Killer, Andrew K. Blannin ile Asker E. Jeukendrup tarafından Birmingham Üniversitesinde yürütülen bir çalışmada, iki ayrı deneyde 50 erkek katılımcının fiziksel faaliyeti, gıda ve sıvı alımı kontrol edilmiş. Deneylerden birinde her katılımcı 200 mililitrelik dört bardak kahve içmiş ve ikinci deneyde bunun yerine su içmişler. Sonuç ne mi olmuş? “Verilerimiz, geniş çaptaki bir sıvı alım değerlendirme indisinde kahve veya suyun sıvı alım özelliklerinde önemli bir farklılık göstermiyor” deniyor çalışmada.
Kahvenin kafeinli olsa bile çoğunlukla sudan oluştuğunu ve bu suyun, kafeinin nispeten hafif etkisinden ağır bastığını fark ettiğinizde kulağa mantıklı geliyor.
Kahve kalp hastalığına sebep olmaz
Bir diğer yaygın kahve efsanesi: Kahve içmek kalp hastalıklarına sebep olabilir. Burada da iş başındaki mantığı görebilirsiniz; kahve içen herkes, bir bardak kahvenin kalbinizi gaza getirebildiğini bilir. Fakat araştırmalarda kahve içmek kalp hastalığına bağlanmıyor.
Ayrıca bazı araştırmalarda tam tersi öne sürülüyor. 2022 yılında Avrupa Kardiyoloji Derneği tarafından yayımlanan bir çalışmada, günde iki ila üç bardak kahve içmenin aslında kalp sağlığını iyileştirebildiği bulunmuş. İngiltere halkının 500.000’i aşkın üyesinden toplanan verilere dayanan çalışma, “çözünebilir, kuru ve kafeinsiz kahve alt tiplerinin özellikle günde 2-3 bardak tüketilmesinin, kalp damar hastalığı ve ölüm oranlarında önemli azalmalarla bağlantılı olduğunu” göstermiş.
Yine de her şey gibi kahve de ölçülü tüketilmeli ve kafein alışkanlıklarıyla ilgili herhangi bir soru için doktorlara danışmalısınız.
Yazar: Justin Pot/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
